Διακόσια παιδιά και έφηβοι από 20 χώρες που ζουν στην Ελλάδα και προέρχονται πρωτίστως από ευπαθείς οικογένειες, μαθαίνουν να συνυπάρχουν και να συνεργάζονται μέσα από τις εκπαιδευτικές και πολιτιστικές δράσεις της Polyphonica.
Όταν η Polyphonica έκανε τα πρώτα της βήματα το μακρινό, πλέον, 2011, λίγοι μπορούσαν ίσως να φανταστούν την κατοπινή, εντυπωσιακή εξέλιξη ενός οργανισμού με σκοπούς τόσο πολιτιστικούς όσο και κοινωνικούς. Mε βασικό στίγμα την πολυπολιτισμικότητα και κύρια επιδίωξη την υπέρβαση κάθε είδους φραγμού, οι εμπνευστές της θέλησαν να προσφέρουν σε παιδιά κι εφήβους την ευκαιρία να συμμετάσχουν στη γνώση και στη δημιουργία ανεξαρτήτως καταγωγής, θρησκείας ή γλώσσας και με προτεραιότητα στις ευπαθείς οικογένειες. Σήμερα στις δράσεις της συμμετέχουν περί τα 200 παιδιά από 20 διαφορετικές χώρες τα οποία ζουν στην Ελλάδα – μεταξύ αυτών και πολλά Ελληνόπουλα- ενώ προσφάτως η Polyphonica επελέγη από το Πανεπιστήμιο της Βοστώνης προκειμένου να συμπεριληφθεί στον υπό έκδοση διεθνή τόμο με τίτλο «Μουσική για ευπαθείς ομάδες» ο οποίος αναμένεται να κυκλοφορήσει τον προσεχή Σεπτέμβριο.
Χτίζοντας αυτοπεποίθηση
Όπως εξηγεί η μουσικός Εφη Αβέρωφ-Μιχαηλίδου, πρόεδρος του Δ.Σ της Polyphonica, «η διοργάνωση εκπαιδευτικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων με θέμα τη μουσική, τις εικαστικές τέχνες, τη λογοτεχνία κ.λ.π που εντάσσονται στο φάσμα των δράσεών μας ενθαρρύνουν τα παιδιά ν΄αναπτύξουν τις δεξιότητές τους αλλά και να χτίσουν την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή τους, συναισθήματα βασικά για την εξέλιξή τους ως υπεύθυνοι άνθρωποι και πολίτες της κοινωνίας».
Στην πρώτη δράση της Polyphonica, την παιδική διαπολιτισμική χορωδία (Polyphonica Voices) στο πλαίσιο της οποίας τα παιδιά μαθαίνουν να τραγουδούν με σωστό- ασφαλή τρόπο αλλά ταυτόχρονα να επικοινωνούν και να συνεργάζονται, ήρθαν να προστεθούν, στο πέρασμα του χρόνου, κάμποσες ακόμη: το εργαστήρι κρουστών (κυρίως παραδοσιακών και αφρικάνικων), το τμήμα χορού αλλά κι αυτό του θεάτρου σε συνεργασία με το θέατρο ΠΟΡΤΑ, η Polyphonica Band με σκοπό να προσθέσει σε ορισμένα τραγούδια της χορωδίας οργανική συνοδεία εμπλουτίζοντας τον ήχο και εντείνοντας το ενδιαφέρον κ.α. Το πρόγραμμα My Special Jam αποτελεί την πιο πρόσφατη προσθήκη: εγκαινιάστηκε τον Δεκέμβριο του 2019 και είναι προσαρμοσμένο σε παιδιά με δυσκολίες μαθησιακές, συναισθηματικές και σωματικές με σκοπό την υπέρβαση ενός ακόμη φραγμού ούτως ώστε η χαρά της μουσικής να γίνει προσβάσιμη σε όλους…
«Διαβατήριο» για τον έξω κόσμο
Πως βιώνουν όμως τα ίδια τα παιδιά την εμπειρία; Κατά πόσο έχει επηρεάσει τη ζωή τους η επαφή με την Τέχνη; «Η συμμετοχή μου στην Polyphonica με βοήθησε ν΄αντιμετωπίσω τον έξω κόσμο αφού τώρα έχω πολύ μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση» δηλώνει ο 15χρονος Ντέιβιντ που γεννήθηκε στην Ελλάδα αλλά κατάγεται από τη Νιγηρία. «Τα πρώτα δύο χρόνια ήμουν πολύ ντροπαλός. Δεν ήξερα σε ποιόν να μιλήσω, φοβόμουν να μιλήσω…φοβόμουν να τραγουδήσω…προσφάτως άρχισα να συνηθίζω στην ιδέα ότι πρέπει να τραγουδήσω γιατί όσο δεν το κάνω αισθάνομαι μέσα μου ότι κάτι λείπει…»
Η συνομήλική του Ειρήνη, επίσης από τη Νιγηρία θεωρεί πως η μουσική τη βοήθησε σε πολλές περιπτώσεις. «Όταν ήμουν μικρότερη, στο δημοτικό, δεχόμουν μπούλινγκ και δεν ήξερα πώς ν΄αντιμετωπίσω αυτή την κατάσταση. Κάποια στιγμή συνειδητοποίησα ότι μπορώ να τραγουδώ. Εχω τη φωνή και μπορώ να δώσω όλο το «είναι» μου σ΄αυτό…»
Η συμμετοχή της στην Polyphonica βοήθησε τη 14χρονη Δήμητρα από την Ελλάδα να επιτύχει την εισαγωγή της σε μουσικό σχολείο αλλά και ν’ αποκτήσει πολλούς φίλους. Αισθάνεται ότι είναι μέλος μιας μεγάλης οικογένειας. «Είναι πολύ ωραία εμπειρία να συνεργάζεσαι με παιδιά από άλλες χώρες, να μαθαίνεις άλλες κουλτούρες…» λέει συγκεκριμένα. «Όταν ήμουν στην α’ δημοτικού πολλά παιδιά μ΄έβριζαν ρατσιστικά» θα πει από την πλευρά του ο 13χρονος Ντόμινικ από την Γκάνα. Ωστόσο, ο ίδιος προσπαθούσε να βρει μια διέξοδο, να προχωρήσει. Στην αρχή στράφηκε στη ζωγραφική. «Αργότερα άκουσα κάτι για μια χορωδία, την Polyphonica, ρώτησα, έμαθα πληροφορίες, πήρα τηλέφωνο τη μητέρα μου και, ευτυχώς, συμφώνησε…». Οσο για τη μικρή Σουζάννα από την Πολωνία η Polyphonica είναι «…σαν όλος ο κόσμος να έχει μαζευτεί σ΄ένα μέρος…»
Τα δύο πρόσωπα του νησιού
Κομβικό σημείο στη δραστηριότητα του οργανισμού, η δημιουργία της Polyphonica Αιγαίου με βάση τη Μυτιλήνη, τον Νοέμβριο του 2016. «Εκείνη την εποχή η Μαρίζα Βαμβουκλή, μουσικός/εκπαιδευτικός και «ψυχή» της χορωδίας μας θέλησε να επιστρέψει στην ιδιαίτερη πατρίδα της, τη Μυτιλήνη» εξηγεί η Εφη Αβέρωφ-Μιχαηλίδου. «Θεωρήσαμε, λοιπόν, με δεδομένες και τις συνθήκες εκείνης της περιόδου τις οποίες όλοι θυμόμαστε, ότι θα μπορούσαμε να προχωρήσουμε σε μια τέτοια δράση». Με βασικό σκοπό την κοινωνική ένταξη, το πρότζεκτ συμπεριέλαβε όλα τα παιδιά: ελληνόπουλα, παιδιά μεταναστών και προσφύγων. «Στην αρχή αντιμετωπίσαμε κάποιες δυσκολίες: έπρεπε να μας μάθει ο κόσμος, ν΄αποδεχτεί την πολυπολιτισμικότητα…» λέει η Μαρίζα Βαμβουκλή. «Πλέον αυτό έχει γίνει συνείδηση και υπάρχουν γονείς που επιδιώκουν την επαφή μ΄αυτό ακριβώς το στοιχείο…»
Aπό τον Ιανουάριο του 2019 μια δεύτερη παιδική χορωδία λειτουργεί στην κοινότητα της Μόριας. «Πήγαμε εκεί με τις καλύτερες προθέσεις» λέει η Εφη Αβέρωφ-Μιχαηλίδου. «Θέλαμε να βοηθήσουμε ν΄αντιστραφεί η αρνητική δημοσιότητα. Να δείξουμε ότι είναι ένα ωραίο χωριό, που έχει ζωή, δομές. Ο σκοπός μας ήταν να συμμετάσχουν στην χορωδία όλα τα παιδιά: ελληνόπουλα αλλά και παιδάκια από τον καταυλισμό».
Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν επετεύχθη εκεί. «Το πρόγραμμα προχώρησε, τελικά, μόνο με ελληνόπουλα, με τα παιδιά του σχολείου της κοινότητας. Μόνο μια φορά ήρθε ένα προσφυγόπουλο το οποίο δεν ξαναεμφανίστηκε…» θα πει η Μαρίζα Βαμβουκλή. «Ωστόσο, πέρισυ το Καλοκαίρι κάναμε μια συναυλία στη Μόρια όπου ενώθηκαν οι χορωδίες της Αθήνας και της Μυτιλήνης και ήταν πραγματικά συγκινητικά».
Η ίδια ομολογεί ότι η ατμόσφαιρα «βάρυνε» έντονα από τις αρχές του 2020. «Το κλίμα εντάθηκε πολύ κι έφτασε ν΄απειλεί τη συνέχιση του πρότζεκτ στη Μόρια. Καταλαβαίνω τους ντόπιους, αισθάνονται πίεση από τη συσσώρευση τόσο μεγάλου αριθμού ατόμων στον καταυλισμό οι οποίοι μοιάζουν να μην έχουν καμιά προοπτική. Μέσα σ΄αυτό το κλίμα βρεθήκαμε κι εμείς στο στόχαστρο. Κάποιοι μας θεωρούν ΜΚΟ ενώ δεν έχουμε καμία σχέση, έχουμε ακούσει βαρείς χαρακτηρισμούς. Υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στην κατάσταση στη Μυτιλήνη και σ΄αυτή της Μόριας γιατί οι δομές είναι διαφορετικές. Επαναλαμβάνω ότι κατανοώ τις συνθήκες, δέχομαι τον διάλογο, όχι όμως και τον βίαιο τρόπο αντίδρασης. Οι αξίες της πολυπολιτισμικότητας δεν είναι συγκρουσιακές με τις εθνικές. Εμείς θέλουμε να δείξουμε την ομορφιά της μουσικής, τη δύναμή της να ενώνει. Παρά τις αντιδράσεις όμως, έχουμε την υποστήριξη των γονιών των παιδιών που παραμένουν στη χορωδία και της διεύθυνσης του δημοτικού σχολείου. Γι΄αυτό θέλω να πιστεύω ότι το πρόγραμμα στη Μόρια θα προχωρήσει. Σε κάθε περίπτωση, εμείς θα συνεχίσουμε το έργο μας στο νησί …»
Δημοσιεύθηκε στο ΒΗΜΑ
