Όλοι οι Ευρωπαίοι παίκτες της αξιολόγησης έχουν τους πιεστικούς πολιτικούς λόγους τους να τελειώσει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο το θρίλερ της αξιολόγησης. Μόνο το ΔΝΤ έχει εξασφαλίσει απόλυτη πολιτική «στεγανότητα». Και γι’ αυτό έχει την πολυτέλεια να φέρει το χρονοδιάγραμμα των εξελίξεων στα μέτρα του. Κι αυτά, όπως έχουμε ξαναγράψει, εκτείνονται τουλάχιστον μέχρι τον Ιούνιο, μιας και πριν από τότε δεν πρόκειται να πάρει απόφαση συμμετοχής στο ελληνικό πρόγραμμα.

Μεταξύ των παραγόντων της ευρωπαϊκής τρόικας και των βασικών πρωταγωνιστών του ευρωπαϊκού προσκηνίου παρατηρείται μια ενδιαφέρουσα κινητικότητα, όπως και μια αξιοσημείωτη αλλαγή ρόλων.

Ντάισελμπλουμ υπό προθεσμία

Το ρατσιστικό ατόπημα του Γερούν Ντάισελμπλουμ κατά των χωρών του Νότου ήταν μια καλή αφορμή για να «καεί» πολιτικά ο πρόεδρος του Eurogroup. Χθες δέχθηκε τα ομαδικά πυρά όλων των πολιτικών ομάδων του Ευρωκοινοβουλίου, ακόμη και της δικής του (των σοσιαλδημοκρατών), που έθεσαν ανοικτά θέμα αντικατάστασής του. Το ίδιο έχουν κάνει και πρωθυπουργοί τουλάχιστον τριών κυβερνήσεων της Ευρωζώνης, αλλά το πιο ενδιαφέρον ότι την επιχείρηση αποκαθήλωσης ξεκίνησε πρώτος ο επικεφαλής της ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στο Ευρωκοινοβούλιο, γερμανός Ευρωβουλευτής Μάνφρεντ Βέρνερ. Ο κ. Βέρνερ ανήκει στο κόμμα των Μέρκελ και Σόιμπλε, επομένως το ερώτημα είναι αν η θέση του υπέρ της αποπομπής Ντάισεμπλουμ, που βεβαίως εκφράζει και την επιδίωξη της ευρωπαϊκής δεξιάς να ελέγξει και το Eurogroup, θα αναγκάσει και τον γερμανό υπουργό Οικονομικών σε αλλαγή στάσης. Έτσι, η (μη επισημοποιημένη προς το παρόν) συνάντηση Σόιμπλε- Ντάισελμπλουμ αύριο (6/4), παραμονή του Eurogroup, στο Βερολίνο ενδεχομένως να μην έχει αποκλειστικό θέμα την Ελλάδα και την αξιολόγηση, αλλά τη θέση του ολλανδού πολιτικού στο κεντρικό – αλλά άτυπο- όργανο της Ευρωζώνης. Αυτό, προς το παρόν, δεν είναι σαφές αν και πώς θα επιδράσει στην αξιολόγηση.

Κομισιόν κατά ΔΝΤ

Πολιτικά κυρίως είναι και τα κίνητρα παραγόντων της Κομισιόν, κυρίως του Μοσκοβισί, που αποφάσισαν να μοιράσουν σολομώντεια τις ευθύνες για την καθυστέρηση της αξιολόγησης σε κυβέρνηση και ΔΝΤ. Η έκκληση Μοσκοβισί στην «καλή θέληση όλων» από το βήμα του Ευρωκοινοβουλίου είναι προφανές ότι αφορούσε πρωτίστως το Ταμείο και ιδιαίτερα προσωπικά την ομοεθνή επικεφαλής του Κριστίν Λαγκάρντ. Η γαλλίδα διευθύντρια του ΔΝΤ, που απέδειξε πολιτική ευαισθησία έναντι της Μέρκελ υποσχόμενη ότι το Ταμείο μένει στη διαπραγμάτευση, θα ήταν παράδοξο να μην επιδείξει τουλάχιστον ανάλογη ευαισθησία στο πρώτο μέρος του δράματος που θα παιχτεί σε 20 μέρες στη Γαλλία: τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών όπου η Λεπέν διεκδικεί την πρωτιά από τον Μακρόν. Παρ’ ότι οι δημοσκοπήσεις τη φέρουν με βεβαιότητα ηττημένη στον δεύτερο γύρο των εκλογών, οι αγορές «επενδύουν» στην ανησυχία που αποπνέουν τα υψηλά ποσοστά της κι έχουν εκτοξεύσει τα spreads των διετών γαλλικών ομολόγων στα υψηλότερα επίπεδα από το 2012. Αυτό, λοιπόν, που απαιτείται από την κ. Λαγκάρντ και τους υφισταμένους της είναι να διαβάσουν με πολιτικό ρεαλισμό το «γαλλικό πλαίσιο» της ελληνικής αξιολόγησης.

Η ΕΚΤ και το Βερολίνο

Γρίφο αποτελεί η πολιτική ανάγνωση της αξιολόγησης από την ηγεσία της ΕΚΤ. Ενώ μέχρι πριν μερικούς μήνες εμφανιζόταν ως η πιο «ουδέτερη» δύναμη εντός του κουαρτέτου, το τελευταίο διάστημα ταυτίζεται σε όλο και περισσότερα πεδία με το ΔΝΤ, εσχάτως στο εργασιακό και στο ασφαλιστικό. Ωστόσο, ο συγχρονισμός της ΕΚΤ με το ΔΝΤ έχει ξεκινήσει από τον Φεβρουάριο, όταν ο Ντράγκι όρισε επίσημα ως προϋποθέσεις για την ένταξη της Ελλάδας στην ποσοτική χαλάρωση όχι μόνο το κλείσιμο της αξιολόγησης αλλά και τη βιωσιμότητα του χρέους, παραπέμποντας σαφώς στην απαίτηση του Ταμείου για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους. Θεωρητικά, πολιτικός στόχος αυτής της πίεσης είναι η γερμανική ηγεσία, αλλά στην πράξη όλη η πίεση ασκείται επί της ελληνικής κυβέρνησης. Μέρος της πρέπει να θεωρηθούν οι πυκνές πολιτικές παρεμβάσεις του διοικητή της ΤτΕ Γ. Στουρνάρα που υποδεικνύει συγκεκριμένα πεδία υποχώρησης στην κυβέρνηση, τα οποία προφανώς απηχούν και τις θέσεις της Φρανκφούρτης.

Τα πολιτικά κίνητρα της γερμανικής ηγεσίας είναι σχεδόν μονοδιάστατα: μια ακύμαντη κι ανέφελη νίκη των γερμανών Χριστιανοδημοκρατών το φθινόπωρο. Προϋποθέτει αυτός ο στόχος, μεταξύ άλλων, πολιτική σταθερότητα στην Ελλάδα ή όχι; Είναι γνωστό ότι δεν προσεγγίζουν με τον ίδιο τρόπο το θέμα Μέρκελ και Σόιμπλε. Η πρώτη, που διεκδικεί την καγκελαρία, δεν θέλει ρίσκα. Ο δεύτερος, που έχει κυρίως στρατηγικές αγωνίες για τη γερμανική ηγεμονία στην Ε.Ε., είναι διατεθειμένος να αναλάβει ρίσκα. Κι αυτό μπορεί να σημαίνει μια χειραγώγηση της ελληνικής αξιολόγησης στα απώτατα όρια αντοχής της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ. Κι εδώ μπορεί ν’ αποδειχθεί χρήσιμη η άσπονδη φιλία με το ΔΝΤ.

Σύγκρουση συμφερόντων

Ωστόσο, το ίδιο το ΔΝΤ, και ανεξάρτητα από τις ευρωπαϊκές ευαισθησίες της Λαγκάρντ, στέκεται έξω και πάνω από τις πολιτικές αγωνίες της Ευρωζώνης. Για την ακρίβεια, οι πολιτικές ισορροπίες που είναι υποχρεωμένο να κρατήσει έναντι της κυβέρνησης Τραμπ και άλλων χρηματοδοτών του, του επιβάλλουν μια «απολίτικη» στάση στο θέμα της ελληνικής αξιολόγησης. Οχυρωμένο πίσω από παλαιούς και νέους κανόνες χρηματοδότησης για «χώρες μέλη νομισματικών ενώσεων», μπορεί να «παγώσει» την διαπραγμάτευση όχι μόνο μέχρι την εαρινή του σύνοδο (21-23/4), αλλά μέχρι τον Ιούνιο. Από άποψη πολιτικών κινήτρων, μεταξύ ευρωπαϊκής τρόικας και ΔΝΤ διαμορφώνεται μια σύγκρουση συμφερόντων που καθιστά αδύνατη τη συνεργασία τους στο ελληνικό πρόγραμμα. Το αδιέξοδο θα μπορούσε να λυθεί απλούστατα με την αποδέσμευση του ΔΝΤ. Αλλά η ευρωπαϊκή τρόικα έχει αυτοπαγιδευτεί σ’ αυτή την οδυνηρή δέσμευση κι επιχειρεί ν’ απελευθερωθεί μεταφέροντας όλο το βάρος της στην ελληνική κοινωνία.