Με στόχο να έχουν ολοκληρωθεί όλες οι δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η Ελλάδα έως το Eurogroup στις 22 Απριλίου συνεχίζει τις προσπάθειες για το κλείσιμο της αξιολόγησης η κυβέρνηση, χωρίς περιθώρια χαλάρωσης, παρά το τριήμερο στη χώρα και τις διακοπές του Πάσχα των καθολικών στην Ευρώπη. Και αυτό γιατί υπάρχουν ακόμη αρκετές εκκρεμότητες, με σημαντικότερη όλων το δημοσιονομικό.

Ωστόσο, έχει γίνει σαφές ότι όλοι στοχεύουν σε έγκαιρη ολοκλήρωση, όπως φανερώνουν και οι θετικές δημόσιες δηλώσεις αποτίμησης του προηγούμενου κύκλου διαπραγματεύσεων από τους θεσμούς κατά τη διάρκεια της εβδομάδας.

Στην πορεία προς το Eurogroup σημαντικά ορόσημα στη διαπραγμάτευση αποτελούν το EuroWorking Group στις 11 Απριλίου και ακόμη περισσότερο η εαρινή σύνοδος του ΔΝΤ στις 15 έως17 Απριλίου, στην οποία αναμένεται να βρεθούν όλοι οι σημαντικοί παράγοντες που σχετίζονται με το ελληνικό πρόγραμμα, μεταξύ των οποίων και ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος. Η δε επιστροφή των επικεφαλής των θεσμών στην Αθήνα θα γίνει στις 2 Απριλίου με σκοπό να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις στις 4 του μήνα.

Ο κόμπος της συμμετοχής του ΔΝΤ

Στόχος, λοιπόν, της ελληνικής πλευράς είναι να έχουν κλείσει όλες οι δικές της υποχρεώσεις, προκειμένου να αναγκαστούν οι Ευρωπαίοι και το ΔΝΤ να συζητήσουν τη συνέχιση της συμμετοχής του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα και το συναρτώμενο με αυτή ζήτημα της ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους.

Αν και όλα τα σενάρια για το ΔΝΤ είναι ανοιχτά (παραμονή με χρηματοδότηση, παραμονή μόνο ως τεχνικός σύμβουλος ή ακόμη και αντικατάστασή του από άλλον ευρωπαϊκό θεσμό), πιθανότερη όλων πρέπει να θεωρείται η πλήρης παραμονή του. Και αυτό γιατί οι “σκληροί” του Eurogroup (Γερμανία, Φινλανδία, Ολλανδία, Σλοβακία) δύσκολα θα δεχθούν κάτι διαφορετικό.

Ωστόσο, η πλευρά Σόιμπλε θα πρέπει και αυτή να αποφασίσει σε ποια από τις τρεις απαιτήσεις της θα πρέπει να υποχωρήσει: ολοκλήρωση αξιολόγησης, παραμονή ΔΝΤ, “απαλή” παρέμβαση στο χρέος. Βεβαίως, μένει να αποδειχτεί στην πράξη αν και το ίδιο το Ταμείο επιθυμεί την παραμονή του ή οι απαιτήσεις που προβάλλει αποτελούν προφάσεις για αποχώρηση.

Κλειδί για την ολοκλήρωση το δημοσιονομικό

Προς το παρόν εκκρεμεί η κάλυψη του δημοσιονομικού κενού για τον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος του 3,5% το 2018. Για να γίνει αυτό, η Ελλάδα θα πρέπει να προσκομίσει μέτρα ύψους 3% του ΑΕΠ ή 5,3 δισ. (1% φορολογικό, 1% ασφαλιστικό, 1% λοιπά μέτρα), τα οποία έχουν προσδιοριστεί κατά το μεγαλύτερο μέρος τους, ενώ απομένει περίπου 1 δισ. Σε αυτό συμφωνούν απολύτως οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και η κυβέρνηση, αλλά προβάλλει αντιρρήσεις το ΔΝΤ, το οποίο κάνει λόγο για ανάγκη μέτρων ύψους 4,5% με δικαιολογίες περισσότερο ή λιγότερο αληθοφανείς.

Υποστηρίζει ότι πρέπει να ληφθεί υπόψη μεγαλύτερη υφεσιακή επίδραση των μέτρων, δεν συμφωνεί με την αποτίμησή τους και χρησιμοποιεί διαφορετικό σενάριο βάσης για την πορεία της οικονομίας, με αφετηρία το 2015, για το οποίο προβλέπει μεγαλύτερη ύφεση και πρωτογενές έλλειμμα ύψους 0,6%.

Όμως, τα επίσημα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους δείχνουν πως θα καταγραφεί πρωτογενές πλεόνασμα τουλάχιστον 0,2% του ΑΕΠ, πρόβλεψη την οποία δεν διαψεύδει η Κομισιόν. Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες, το Ταμείο αποδέχεται σιωπηρά τον στόχο του 3%, προκειμένου να προχωρήσει η αξιολόγηση, αναμένοντας όμως σε αντάλλαγμα από τους Ευρωπαίους να υπάρξει ανάλογη μείωση του στόχου για 3,5% πρωτογενές πλεόνασμα το 2018 μέσω της αναδιάρθρωσης του χρέους.

Σε ρόλο ταραξία το ΔΝΤ στις συζητήσεις

Σε κάθε περίπτωση, η στάση του ΔΝΤ έχει εκνευρίσει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, αλλά και τους εκπροσώπους των άλλων θεσμών, καθώς, πάνω που πάει να κλείσει ένα θέμα, τίθενται νέες απαιτήσεις από το Ταμείο, με αποτέλεσμα να επανεκκινούν οι συζητήσεις.

“Είναι σαν να μετακινεί κάποιος τα γκολπόστ την ώρα που πάει να μπει γκολ” αναφέρουν χαρακτηριστικά, ενώ φαίνεται να αληθεύει η πληροφορία ότι ο Ευκλείδης Τσακαλώτος κάλεσε τους θεσμούς να έχουν μεγαλύτερη συναίσθηση των συνθηκών της χώρας όπου βρίσκονται, αλλά και να επισκεφθούν από κοινού τα νησιά που υποδέχονται πρόσφυγες.

Εξάλλου δεν είναι τυχαία η επίθεση κατά του ΔΝΤ από τον γενικό γραμματέα Δημοσιονομικής Πολιτικής Φραγκίσκο Κουτεντάκη, που είπε ότι “το ταμείο έχει ιδεολογικές εμμονές και ανακρίβειες”. “Δεν μας λένε από πού προκύπτει αυτό το 0,6% του ΑΕΠ… Αμφισβητούν τα στοιχεία μας χωρίς να μας εξηγούν πώς υπολογίζουν τα δικά τους” και “ποια είναι η μεθοδολογία τους” ανέφερε, προσθέτοντας πως “είναι γεμάτοι ανακρίβειες”.

Ένα βήμα πριν κλείσει το φορολογικό

Το φορολογικό είναι βασικά συμφωνημένο, αν και το ΔΝΤ προβάλλει ακόμα μερικές ενστάσεις ως προς το ύψος του αφορολόγητου ορίου. Η σύγκλιση που έχει σημειωθεί αντικατοπτρίζεται στη δήλωση του Γερούν Ντάισελμπλουμ ότι “η αποστολή υπήρξε παραγωγική” και “έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος ως προς τη μεταρρύθμιση του φόρου εισοδήματος”.

Στην τελική ευθεία το ασφαλιστικό

Και στο ασφαλιστικό υπάρχει σημαντική σύγκλιση, με εξαίρεση το θέμα των ποσοστών αναπλήρωσης και το ύψος της βασικής σύνταξης για όσους έχουν 15 χρόνια ασφάλισης (μεταξύ 320 και 340 ευρώ), ενώ για αυτούς που κλείνουν εικοσαετία θα είναι στα 385 ευρώ. Επίσης διασώζονται πλήρως οι βασικές συντάξεις, αν και δεν αποκλείονται μικρές κλιμακωτές μειώσεις στις υψηλές επικουρικές για όσες ξεπερνούν αθροιστικά με τις κύριες τα 1.400 ευρώ.

Όπως φανερώνει και η δήλωση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, η αρχιτεκτονική του ελληνικού σχεδίου έχει γίνει αποδεκτή από τους θεσμούς: «Αν, για λόγους που ξέρουμε, δεν υπάρχει μεγάλο περιθώριο ελιγμών στην ασφαλιστική μεταρρύθμιση, τότε οι τρεις θεσμοί θα πρέπει (…) μαζί με την ελληνική κυβέρνηση να εργαστούν ώστε να βρουν κάτι άλλο στη θέση της».

Αναζήτηση 1 δισ. από διάφορα μέτρα

Αντιθέτως, μεγαλύτερα είναι τα προβλήματα για το 1% των λοιπών μέτρων, καθώς εκεί εντοπίζεται το κενό που απομένει (περίπου 1 δισ.). Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται ήδη συμφωνημένα (φορολόγηση ΟΠΑΠ, περικοπές στην Άμυνα), αλλά και νέα, όπως αυξήσεις στα τέλη κυκλοφορίας των μικρών και μεταχειρισμένων ΙΧ, στον ΕΝΦΙΑ με επιβάρυνση της μεγαλύτερης περιουσίας, στα τέλη κινητής τηλεφωνίας και στον ειδικό φόρο επί των καυσίμων. Προτάσεις των θεσμών για αύξηση του ΦΠΑ στις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας δεν γίνονται δεκτές από την κυβέρνηση.

Σε ό,τι αφορά τις μεταρρυθμίσεις, τα περισσότερα ζητήματα έχουν σχεδόν κλείσει ή προχωρούν ομαλά (ανεξαρτησία ΓΓΔΕ, ταμείο αξιοποίησης δημόσιας περιουσίας), εκτός από τα κόκκινα δάνεια -και το σχετιζόμενο ζήτημα της εφαρμογής του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας- όπου καταγράφονται ακόμη μεγάλες διαφορές.