Συνεδρίαση της ΚΕ: Η επώδυνη ήττα του ΣΥΡΙΖΑ–ΠΣ στο τραπέζι δύσκολων συζητήσεων

Μετά το σοκ του αποτελέσματος οι οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ επανασχεδιάζουν τους όρους επιτυχίας της νέας εκλογικής μάχης. Η συνεδρίαση της ΚΕ, ωστόσο, δεν προχώρησε στον εξοπλισμό τους με πειστικές ερμηνείες και τις αναγκαίες αλλαγές στη γραμμή.

Εκλογές με ανατροπές στους πολιτικούς συσχετισμούς, που θίγουν ιδιαίτερα το κόμμα της ανανεωτικής και ριζοσπαστικής Αριστεράς, τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, θα πρέπει να χαρακτηριστούν αυτές της 21ης Μαΐου. Εμπεριέχουν, εκτός των άλλων, δυο ταυτόχρονα πολύ αρνητικά στοιχεία: την άνοδο της Δεξιάς, της ΝΔ, στο 40% και τη ραγδαία πτώση του μεγαλύτερου κόμματος της Αριστεράς, του ΣΥΡΙΖΑ, στο 20%.

Αυτή η νέα εικόνα, η νέα καταθλιπτική πραγματικότητα, υποχρεώνει τον ΣΥΡΙΖΑ τώρα να ανταποκριθεί ταυτόχρονα σε δύο σοβαρά καθήκοντα: αφενός να οργανώσει τους όρους της δικής του ανάκαμψης, αφετέρου με τη γραμμή του να πείσει ότι μπορεί να αποτελέσει τον κορμό μιας οιονεί συμμαχίας των δυνάμεων της αριστερής και δημοκρατικής αντιπολίτευσης που θα εμποδίσει τη ΝΔ να εφαρμόσει, ανεξέλεγκτη, το νεοφιλελεύθερο πρόγραμμά της. Δύο καθήκοντα, ωστόσο, που για ένα κόμμα της Αριστεράς ιδίως, απαιτούν μεν μια πρώτη αλλά θαρραλέα διακρίβωση των αιτιών της ήττας ως πυξίδα για τις άμεσες διορθώσεις και αλλαγές στη γραμμή του. Για να συνομιλήσει με όσες – όσους, τελικά, δεν τον επέλεξαν ακόμη και πάνω από την κάλπη.

Άναψαν οι συζητήσεις στο κόμμα και στον “χώρο”

Στον ΣΥΡΙΖΑ αυτή τη στιγμή, αλλά όχι μόνο, διότι οι οδυνηρές εξελίξεις αφορούν και διαπερνούν ολόκληρο τον ευρύ χώρο της ανανεωτικής, κινηματικής και ριζοσπαστικής Αριστεράς, είτε απείχαν, είτε ψήφισαν, είτε δεν ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ, διεξάγεται μια αγχώδης και έντονη συζήτηση. Η «Εποχή» φιλοδοξεί να τη φιλοξενήσει. Υπάρχει αγωνία και τίθενται εύλογα ερωτήματα. Ποιες οι αιτίες; Πόσο οφείλεται στην περαιτέρω συντηρητικοποίηση της ελληνικής κοινωνίας; Πόσο οφείλεται στις γραμμές των αριστερών – δημοκρατικών δυνάμεων; Πόσο οφείλεται στον ΣΥΡΙΖΑ; Αποδίδεται σε αστοχίες της προεκλογικής περιόδου ή και σε βαθύτερες αιτίες της περιόδου 2019 – 2023 ή και παλαιότερα; Τι πρέπει να διορθωθεί άμεσα για να είναι οι εκλογές της 25ης Ιουνίου το πρώτο βήμα ανασυγκρότησης και φρένου στη δεξιά επίθεση;

Προφανώς, οι συζητήσεις αυτές δεν είναι έξω από τα όργανα και τον ΣΥΡΙΖΑ ή από τις άτυπες συζητήσεις –που είναι πολλές και διασταυρούμενες– κεντρικών στελεχών του. Έχουν τεθεί διάφορα ζητήματα στο τραπέζι και αναζητάται η καλύτερη επιλογή. Αλλά το συμπέρασμα που προκύπτει, αυτή τη στιγμή, ιδίως μετά την εξαιρετικά συνοπτική συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής την Πέμπτη και τη μη συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας του έως τώρα –πράγμα ασύνηθες, τουλάχιστο– είναι ότι οι αποφάσεις είναι ανοικτές στη στασιμότητα.

Οι πρώτες τοποθετήσεις του προέδρου του κόμματος εμπεριείχαν την ανάγκη αλλαγών. “Πρέπει να κάνουμε άμεσα όλες τις αλλαγές που χρειάζονται ώστε να δώσουμε, με τους καλύτερους δυνατούς όρους, την επόμενη κρίσιμη και τελική εκλογική μάχη” σημείωσε το βράδυ των εκλογών ενώ προανήγγειλε ότι τα “συλλογικά μας όργανα θα συγκληθούν άμεσα ώστε να αποτιμήσουν τα αποτελέσματα”. Η δήλωση του Αλέξη Τσίπρα έξω από το Προεδρικό Μέγαρο προχωρούσε και στην ουσία. “Ανάληψη ευθύνης σημαίνει μάχη” σημείωσε. “Αντιλαμβάνομαι την ευθύνη να ζητήσω συγγνώμη από τους ανθρώπους που πληγώσαμε, τους εκατοντάδες χιλιάδες αγωνιστές, μαχητές, φίλους και ψηφοφόρους τους ΣΥΡΙΖΑ”. Στο ίδιο κλίμα τοποθετήθηκε και στην ΚΕ. “Η ευθύνη είναι δική μας, πρωτίστως όμως δική μου. Δεν ισομοιράζεται”.

Τρεις στόχοι

Η εισήγηση του Α. Τσίπρα στην ΚΕ είχε τρεις στόχους. Πρώτον, να δώσει το πολιτικό στίγμα της μάχης του κόμματος έως τις εκλογές της 25ης Ιουνίου που ταυτόχρονα προετοιμάζει και τις σχέσεις με τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης. Δεύτερον, να ανιχνεύσει, τις κυριότερες, όχι μοναδικές όπως τόνισε, αιτίες της ήττας και να προδιαγράψεις αλλαγές. Τρίτον, να εντοπίσει προβλήματα στη λειτουργία και ομοψυχία στις γραμμές των οργάνων και του κόμματος για να δοθεί αποτελεσματικά αυτή η μάχη μεταθέτοντας για μετά τις εκλογές την ολοκληρωμένη συζήτηση και απολογισμό. Το πολιτικό στίγμα, όπως το προσδιόρισε, είναι η απαίτηση για “μια δημοκρατική πανστρατιά για να ενισχύσουμε την προοδευτική παράταξη έναντι της Δεξιάς που, εάν δεν αποτραπεί στη δεύτερη κάλπη, θα είναι ανεξέλεγκτη και εκδικητική. Όλοι οι δημοκρατικοί και προοδευτικοί πολίτες ψηφοφόροι όλων των κομμάτων …”. Όσο για τις άλλες πολιτικές δυνάμεις συνέστησε η απάντηση να είναι πολιτική, δεν θα είναι στόχος μας. Για τον στόχο του ΣΥΡΙΖΑ μπροστά, όπως είπε, στις “άδειες κάλπες” σημείωσε: “Σεβόμαστε το προχθεσινό αποτέλεσμα. Αλλά σε αυτό τον αγώνα θέλω να σας καλέσω να μην πάμε για να χάσουμε, να μην πάμε για να κρατήσουμε τα ποσοστά μας, να κρατήσουμε τις θέσεις μας, να έχουμε μια ισχυρή αντιπολίτευση. Να πάμε για να αναμετρηθούμε με τη Δεξιά και να διεκδικήσουμε κάθε ψήφο και κάθε πιθανότητα να κερδίσουμε όχι για να χάσουμε”.

Α. Τσίπρας: Οι τρεις αιτίες της ήττας

Σχετικά με τις αιτίες της ήττας αναφέρθηκε σε τρεις που θεωρεί κυριότερες. Η πρώτη, είναι ότι η ΝΔ κατάφερε να επιβάλλει τη δική της ατζέντα στην προεκλογική αντιπαράθεση, την ατζέντα του φόβου, όπως σημείωσε, εκμεταλλευόμενη και δικά μας λάθη. Η δεύτερη, “ήταν, κατά την άποψή μου, η αναγκαστική επιλογή υπεράσπισης μιας στρατηγικής που, εξαιτίας της άρνησης των άλλων προοδευτικών δυνάμεων, αντικειμενικά δεν μπορούσε να περπατήσει. Τη στρατηγική της απλής αναλογικής και της κυβέρνησης προοδευτικής συνεργασίας”. “Αυτό βοήθησε αφάνταστα τη ΝΔ να επιβάλλει τη δική της ατζέντα. Ήταν το στρατηγικό ρήγμα που πέρασε το αφήγημα περί σταθερότητας”. Τρίτη αιτία αναφέρθηκε η εικόνα του κόμματος. “Η εικόνα μας ως συλλογικού υποκειμένου για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ιδίως όμως τις κρίσιμες μέρες πριν την κάλπη. Δεν εξέπεμπε συνοχή, ευθύνη, συγκρότηση. Το  έλλειμμα υπευθυνότητας, ακόμα και αντίληψης για το πόσο καχύποπτο ήταν το εκλογικό σώμα απέναντί μας, πόσο ρευστό και ευμετάβλητο”.

Αποτίμηση των τριών αιτιών, ωστόσο, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η ήττα αποδίδεται είτε σε “εξωγενείς” παράγοντες είτε σε “εσωκομματικούς”. Αφήνει στο απυρόβλητο τους ιδεολογικούς και πολιτικούς παράγοντες που οδήγησαν σ’ αυτή. Μπορεί οι αιτίες “εν τω βάθει” να μην είναι της στιγμής να συζητηθούν, αλλά η μονομέρεια του προσανατολισμού μας προς το κέντρο, το μονοδιάστατο και ο εμπειρισμός της πολιτικής μας ανάλυσης για εξαιρετικά σύνθετα σύγχρονα φαινόμενα που διαπερνούν πλέον και την ελληνική κοινωνία, η απουσία της νέας ύλης της Αριστεράς που θα έκανε ελκυστικό τον ΣΥΡΙΖΑ στους νέους, ιδίως, αλλά και τους ευαίσθητους και ενημερωμένους συμπολίτες μας, καθόρισαν εν πολλοίς το αποτέλεσμα, δεν ήραν το πρόβλημα της αξιοπιστίας. Είναι δυνατό να απουσιάζει, εκκωφαντικά, η κλιματική κρίση και το περιβάλλον από τον κεντρικό μας λόγο;

Αν αυτά δεν ληφθούν υπόψη στη νέα μάχη ή και άλλα, διότι στην αλήθεια δεν υπάρχει μονοπώλιο, πώς θα ξανασκεφτούν οι πολίτες να μας ψηφίσουν; Η γραμμή ότι η πολιτική μας ήταν κατά βάση σωστή, αλλά σκόνταψε, για διάφορους λόγους, επικοινωνιακά κρίνεται λανθασμένη από μεγάλο μέρος του κόσμου που παρακολουθεί ή στηρίζει τον ΣΥΡΙΖΑ.

Κ.Ε.: Συνεδρίαση χωρίς συζήτηση

Η Συνεδρίαση της ΚΕ ήταν μια ευκαιρία να τεθούν προβληματισμοί και να γίνουν προτάσεις να πέσουν ιδέες για να είναι νικηφόρα η μάχη της 25ης Ιουνίου. Η κεντρική στελέχωση του κόμματος να ριχτεί, ενωμένη και εξοπλισμένη, στη μάχη. Η πρόταση της πλειοψηφίας –διότι υπήρξαν διαφωνίες ή σιωπές πολλών συμμετεχόντων στελεχών– του διευρυμένου Εκτελεστικού Γραφείου να μην γίνει συζήτηση –ανορθολογική χαρακτηρίστηκε και από την ηγεσία– ήταν, τουλάχιστο, αποκαρδιωτική, φοβική. Δυστυχώς χωρίς ουσιαστική απάντηση η πρόταση του Νίκου Βούτση να γίνει συζήτηση, κυρίως για να έχουμε ιδέες, προτάσεις και συνθέσεις για τη νέα μάχη, απορρίφθηκε με ψηφοφορία.

Μένει να δούμε πώς θα εξελιχθεί η άλλη ιδέα που θα συζητηθεί στην Πολιτική Γραμματεία ενόψει της μάχης της 25ης Ιουνίου. Αφορά την πλαισίωση του Αλέξη Τσίπρα με μια πολυμελή εκλογική επιτροπή, με ουσιαστικό όμως επικοινωνιακό και πολιτικό λόγο.

Άρης  Καραντινός