Ζούμε μ’ ένα πόλεμο που μαίνεται δίπλα μας, σκοτώνει ζωές και καταστρέφει το περιβάλλον της ζωής των ανθρώπων. Ένας πόλεμος με εμπλοκή της διεθνούς κοινότητας και με τεράστιες γεωπολιτικές και οικονομικές συνέπειες, ενώ η θανατηφόρα επιδημία δεν έχει εκλείψει και η κλιματική καταστροφή επιδεινώνεται την ώρα που η ανθρωπότητα « περί άλλων τυρβάζει».
Γι αυτές τις προκλήσεις η αριστερά οφείλει να διαβουλευτεί, να βρει τη γραμμή της και να προωθήσει τη δράση της μέσα στην κοινωνία.
Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, το μεγάλο κόμμα της αριστεράς στην Ελλάδα, που διεκδικεί να αποτελέσει τη ραχοκοκαλιά μιας προοδευτικής παράταξης που θα κυβερνήσει για να ανατρέψει τις ζοφερές πολιτικές της σημερινής υπερδεξιάς κυβέρνησης, βαδίζει προς ένα πολύ σημαντικό συνέδριο.
Στην πορεία προς αυτό το συνέδριο με την ήδη βαριά ατζέντα, τέθηκαν από τον πρόεδρο θέματα αλλαγών στο καταστατικό που προβληματίζουν πολλά μέλη γιατί αφορούν τη δομή και τη λειτουργία του κόμματος
Πράγματι αυτό δεν είναι θέμα μικρής σημασίας για δυο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι η δομή και η λειτουργία του κόμματος επηρεάζει καταλυτικά την παραγωγή πολιτικής που έχει ανάγκη η κοινωνία.
Ο δεύτερος είναι ότι η σημερινή λειτουργία του κόμματος υπολείπεται αισθητά των προσδοκιών όλων μας. Με αυτό το λόγο αιτιολογείται και η εισήγηση για τις συγκεκριμένες καταστατικές αλλαγές οι οποίες θα καθορίσουν την εκλογή του προέδρου και της Κεντρικής Επιτροπής από το σύνολο των μελών καθώς και η επιβολή ποσόστωσης 50% γυναικών στα όργανα.
Ποια όμως είναι τα προβλήματα στη λειτουργία του κόμματος και πώς πρέπει να αντιμετωπιστούν;
Το υπ’ αριθμόν ένα- γενικά παραδεδεγμένο- πρόβλημα είναι ο μικρός αριθμός των ενεργών μελών. Των κομματικά δραστήριων μελών που μετέχουν στις πολιτικές διαδικασίες, καταθέτουν άποψη και συμβάλλουν αυτοπροσώπως στη διαμόρφωση των πολιτικών του κόμματος. Με την καμπάνια για τη διεύρυνση του κόμματος -που δεν έχει ακόμα κλείσει- και υπερδιπλασίασε τον αριθμό των μελών στη Λέσβο, ο αριθμός των ενεργών μελών σχεδόν καθόλου δεν αυξήθηκε (λαμβανομένου υπόψη ότι πέντε δραστήρια μέλη αποχώρησαν). Τα περισσότερα από τα νέα μέλη της διεύρυνσης είναι εντελώς αδιάφορα για τις λειτουργίες του κόμματος και η μόνη συμμετοχή τους στα κομματικά είναι να έρχονται να ψηφίζουν όποιους τους υποδεικνύουν εκείνοι που τα έπεισαν να εγγραφούν. Δεν είναι αυτό στρέβλωση της δημοκρατίας μέσα στο κόμμα;
Ειπώθηκε ότι η εκλογή του προέδρου και της κεντρικής επιτροπής από τη βάση- δηλ. από όλα τα εγγεγραμμένα μέλη- είναι περίπου άμεση δημοκρατία. Όμως η άμεση δημοκρατία απαιτεί ένα βουλευόμενο σώμα στο οποίο τα μέλη μετά από διαβούλευση παίρνουν αποφάσεις. Όταν ψηφίζουν κάποιον ή κάποιους για να παίρνουν τις αποφάσεις η δημοκρατία είναι αντιπροσωπευτική.
Όταν ψηφίζεται ο πρόεδρος από τη βάση θεσμοθετείται ο Αρχηγισμός. Ο πρόεδρος αναγνωρίζεται ως μονοπρόσωπο όργανο που δεν λογοδοτεί παρά στη βάση που τον εξέλεξε. Στα ανώτερα όργανα οι απόψεις των άλλων μελών υποβαθμίζονται θεσμικά. Ο αρχηγισμός, που υπάρχει ήδη στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, δεν είναι το μεγάλο κακό, γιατί έχει κατακτηθεί από τον Αλέξη Τσίπρα που είναι ένας αναγνωρισμένα χαρισματικός πρόεδρος, μη αμφισβητούμενος από κανέναν εντός κόμματος. Όμως όταν ο αρχηγισμός προτείνεται να καθιερωθεί καταστατικά, σε ένα αριστερό κόμμα που από την ίδρυσή του αγωνίζεται για συλλογικές δημοκρατικές αποφάσεις και συναινέσεις, είναι δικαιολογημένο να προκληθούν προβληματισμοί, αντιπαραθέσεις και εντάσεις.
Λέγεται ότι η συμμετοχή όλων των μελών στη διαδικασία εκλογής των ανώτατων οργάνων θα δημιουργήσει ενδιαφέρον σε μη ενεργά μέλη να εμπλακούν ενεργά στις κομματικές διαδικασίες, αλλά αυτό είναι μια έωλη υπόθεση.
Η επεξεργασμένη γνώμη των μελών που μετέχουν στην κομματική ζωή, που έχουν γνώση των εσωκομματικών συζητήσεων και εμπλουτίζουν τις πολιτικές τους απόψεις με αυτοπρόσωπη παρουσία στο συνέδριο, θα είναι λάθος να αντικατασταθεί από τη γνώμη πολύ περισσότερων μελών που δεν μετέχουν σ’ αυτά.
Παραμένει όμως το ερώτημα. Τι πρέπει να κάνουμε και τι να αλλάξουμε για να προσελκύσουμε μέλη στην ενεργό συμμετοχή στα κομματικά δρώμενα. Και δεν είναι ερώτημα που απαντιέται εύκολα και με μια συζήτηση, αλλά σε κάποιο βάθος χρόνου, με προσπάθειες και δράσεις των ενεργών μελών.
Πάντως υπάρχει ένα πράγμα που είναι απαραίτητο να γίνει μαζί με οτιδήποτε άλλο προσπαθήσουμε. Να ζωογονήσουμε τις ΟΜ, να τις κάνουμε κέντρα συνάντησης συντρόφων και ζύμωσης ιδεών. Η οποιαδήποτε σχέση με το κόμμα από την ΟΜ ξεκινάει. Με οποιονδήποτε τρόπο και αν γεννηθεί το ενδιαφέρον για δραστηριοποίηση η συνέχεια και η εξέλιξη μόνο μέσα και μέσω της ΟΜ μπορεί να υπάρξει. Εάν η ζωή των ΟΜ δεν είναι ελκυστική και ενδιαφέρουσα το ενδιαφέρον μαραίνεται. Και είναι στο χέρι και την ευθύνη των Νομαρχιακών επιτροπών και των συντονιστικών να δοθεί η αναγκαία ώθηση. Και είναι σωστό να παρατηρήσουμε ότι μια ΟΜ που διαβουλεύεται και παίρνει αποφάσεις είναι το πραγματικό σημείο εφαρμογής της άμεσης δημοκρατίας μέσα στο κόμμα.
Είναι άκρως πολιτικά και ουσιαστικά τα θέματα δομής και λειτουργίας του κόμματος. Προτεραιότητα για την κοινωνία όμως είναι η διαμόρφωση στρατηγικής για να αντιμετωπισθούν τα φλέγοντα προβλήματα του σήμερα: πανδημία, πόλεμος, ενεργειακή κρίση κλιματική κρίση, ακρίβεια, προσφυγικό-μεταναστευτικό… Πως θα απαλλαγούμε από τον βραχνά μιας υπερδεξιάς κυβέρνησης διαπλεκόμενης με την οικονομική ολιγαρχία, αδιάφορης για την εξαθλίωση των ευάλωτων, που φθείρει και υπονομεύει την δημοκρατική θέσμιση της χώρας ;
Δικαιολογημένα εκφράζεται από πολλές πλευρές ο φόβος ότι η ταυτόχρονη συζήτηση και η πιθανή ένταση επι των θεμάτων του καταστατικού, θα αδικήσει την αναγκαία συζήτηση επί των καυτών θεμάτων της συγκυρίας.
Υποθέτω και ελπίζω ότι η οργανωτική επιτροπή του συνεδρίου, αντιλαμβανόμενη αυτόν τον κίνδυνο θα πάρει κάποια μέτρα, όπως να διαχωρίσει τα δύο θέματα και να φροντίσει για συγκεκριμένο χρόνο συζήτησης των ζητημάτων του καταστατικού, ώστε στα θέματα πολιτικής του κόμματος να δοθεί η δέουσα έμφαση και ο χρόνος που απαιτούν.
