Κώστας Αργυρός / Ποιον αραβικό κόσμο εκπροσωπεί το Κατάρ;

https://www.avgi.gr/ 20/12/2022

Οι Εμίρηδες της Ντόχα προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν το Μουντιάλ για να εμφανιστούν ως πρεσβευτές όλων των Αράβων, αλλά το εγχείρημα τους χωλαίνει σοβαρά

Ο Χασάν αλ Ταουάντι έμοιαζε ανακουφισμένος, που το Μουντιάλ έφτασε στο τέλος του και δεν χρειάζεται πλέον να απαντά σε ενοχλητικές ερωτήσεις δημοσιογράφων για τα ανθρώπινα ή τα εργασιακά δικαιώματα. Ο επικεφαλής της Οργανωτικής Επιτροπής της Διοργάνωσης προσπάθησε να κάνει έναν απολογισμό, που ξεπερνούσε κατά πολύ τα ποδοσφαιρικά όρια. Όπως και ο πρόεδρος της FIFA Τζιάνι Ινφαντίνο μίλησε κι αυτός για μια διοργάνωση, που έριξε σύνορα και προκαταλήψεις και κυρίως μια διοργάνωση που έφερε στο προσκήνιο ολόκληρο τον αραβικό κόσμο.

Φτωχοί και πλούσιοι μαζί

Είναι φυσικό να αναρωτιέται κανείς αν το πάμπλουτο Κατάρ μπορεί όντως να εκπροσωπήσει όλους τους Αραβες, από εκείνους που καταπιέζονται και δολοφονούνται καθημερινά στην Παλαιστίνη μέχρι τους επίσης πλούσιους γείτονές του, με τους οποίους μέχρι μερικά χρόνια πριν ήταν στα μαχαίρια. Η απάντηση είναι μάλλον αρνητική αν ξεφύγει κανείς από μια πρόσκαιρη ματιά στις «Ζώνες των Οπαδών», εκεί που εύποροι Αραβες ταξιδιώτες πράγματι υποστήριζαν από κοινού ομάδες, όπως του Μαρόκου, που ήταν και αυτό που για πρώτη φορά έβαλε στην τετράδα μια αραβική χώρα. Γιατί ακριβώς στα γήπεδα βρέθηκαν αυτοί που είχαν την οικονομική δυνατότητα και όχι οι φτωχοί και καταπιεσμένοι του αραβικού κόσμου. Και η συχνή εμφάνιση της παλαιστινιακής σημαίας έμοιαζε περισσότερο να εξυπηρετεί μια πρόκληση απέναντι στους δυτικούς δημοσιογράφους, παρά μια ουσιαστική ενέργεια που θα βοηθήσει τον παλαιστινιακό λαό.

Οι Εμίρηδες πάντως έκαναν ανακωχή

Ανάλογα ενωτικό/αραβικό ήταν το κλίμα και στα ακριβά θεωρεία με τις αναπαυτικές πολυθρόνες. Ο Εμίρης του Κατάρ, Ταμίμ μπιν Χαμάντ Αλ Τάνι, τύλιξε στον ώμο του την εθνική σημαία του μεγάλου γείτονά του. Ο πρίγκιπας διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν φόρεσε ένα κασκόλ στα χρώματα του Κατάρ. Μόλις πέρυσι επιλύθηκε μια κρίση που είχε αποκαλύψει βαθιά ρήγματα μεταξύ των αδελφών κρατών του Κόλπου: Στις 5 Ιουνίου 2017, μια τετράδα χωρών , Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Αίγυπτος και το Μπαχρέιν είχαν ξεκινήσει μια εκστρατεία αποκλεισμού κατά των διοργανωτών του Παγκοσμίου Κυπέλλου, κατηγορώντας το Εμιράτο του Κατάρ ότι υποστηρίζει τρομοκρατικές ομάδες στην περιοχή και έκλεισαν τα σύνορά τους με τη χώρα. Μόλις τον Ιανουάριο του 2021, η Σαουδική Αραβία τερμάτισε τον αποκλεισμό αυτό με τη μεσολάβηση του Κουβέιτ.

Η αλαζονική Δύση

Προφανώς το ποδόσφαιρο «ένωσε» στη συγκεκριμένη στιγμή τις γειτονικές χώρες. Αυτό που μάλλον τους «έδεσε» περισσότερο ήταν ο έξυπνος επικοινωνιακός χειρισμός, τόσο από τους Εμίρηδες όσο και από την ηγεσία της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου των επικρίσεων εναντίον του μικρού Εμιράτου. Η επιλογή των Γερμανών ποδοσφαιριστών να κλείσουν το στόμα ή η απόφαση της συμπατριώτισσας τους Υπουργού Εσωτερικών να φορέσει το περιβραχιόνιο «One Love» το μόνο που πέτυχαν ήταν να προκαλέσουν ειρωνείες και να επαναφέρουν προκαταλήψεις για τους αλαζόνες Δυτικούς, που θέλουν να επιβάλουν σε ολόκληρο τον πλανήτη τον δικό τους τρόπο ζωής. Η εξουσία της Ντόχα εκμεταλλεύτηκε τις όποιες ακτιβιστικές προσπάθειες, που έτσι κι αλλιώς αντιμετώπισε με σκληρή βία μακριά από τις κάμερες, για να εμφανιστεί ως μια «δύναμη αντίστασης» απέναντι στην υπεροψία των Ευρωπαίων.

Η επόμενη μέρα

«Το Παγκόσμιο Κύπελλο μας επέτρεψε να δείξουμε τον καλύτερο εαυτό μας. Έχει αλλάξει την αντίληψη για αυτό το μέρος του κόσμου», είπε ο αλ Ταουάντι σε τηλεοπτική συνέντευξη του πριν τον τελικό. Αυτό είναι ένα συμπέρασμα, που είναι μόνο εν μέρει αλήθεια. Εκατοντάδες χιλιάδες Άραβες οπαδοί στη Ντόχα γιόρτασαν ένα μεγάλο ποδοσφαιρικό πάρτι, όπως και δεκάδες χιλιάδες Λατινοαμερικανοί οπαδοί, που έδειχναν λιγότερο προκατειλημμένοι σε σχέση με τους Ευρωπαίους, που ήταν μειοψηφία στους δρόμους της Ντόχα. Αλλά ο στόχος για 1,2 εκατομμύρια επισκέπτες δεν επιτεύχθηκε. Και είναι αμφίβολο πόσοι από αυτούς που ήρθαν «για τη μπάλα» θα επιλέξουν να ταξιδέψουν στο μέλλον ξανά εκεί για λόγους «αναψυχής».

Τα έρημα στάδια της επόμενης μέρας μιας χώρας με 2.500.000 κατοίκους, αλλά μόλις 350.000 πολίτες αποτελούν ίσως την καλύτερη απάντηση γιατί το Κατάρ θέλησε να φορέσει ένα κοστούμι, που του πέφτει πολύ μεγάλο. Γιατί ανάμεσα σε αυτούς που δούλεψαν και θα συνεχίζουν να δουλεύουν εκεί ως «Gastarbeiter» υπάρχουν φυσικά και Αραβες, αλλά αυτό δε τους διασφαλίζει απαραιτήτως καλύτερη μεταχείριση. Μια χώρα με τόσες τεράστιες ανισότητες είναι δύσκολο να υψώσει την σημαία για περισσότερη δικαιοσύνη για τον αραβικό κόσμο συνολικά. Αντίθετα η υποψία είναι ότι τελικά κινδυνεύει να δικαιώσει και να διευρύνει τις όποιες επιφυλάξεις απέναντί της, ειδικά τώρα που τα φώτα της δημοσιότητας θα πέσουν κάπου αλλού, αλλά οι εργάτες θα συνεχίζουν να δουλεύουν & 12 ώρες τη μέρα για 250 δολάρια μισθό, οι ομοφυλόφιλοι θα συνεχίζουν να φυλακίζονται ως εγκληματίες, οι γυναίκες θα παραμένουν κυρίως «εσώκλειστες» και οι οικογένειες των χιλιάδων νεκρών εργατών θα περιμένουν μάταια κάποια σοβαρή αποζημίωση για τους νεκρούς τους.

Ετσι κι αλλιώς το Κατάρ έχει ένα άλλο υπερόπλο στα χέρια του, που όπως κυνικά παραδέχονται Ευρωπαίοι υπουργοί δε μπορεί να μπλέκεται με ζητήματα της εσωτερικής του (αντί)δημοκρατικής λειτουργίας. Το φυσικό αέριο, το οποίο θα συνεχίσει να παραμένει πολύτιμο για τουλάχιστον δύο δεκαετίες ακόμα.