Τελικά είναι πάνω από όλα θέμα πολιτισμού, πολιτικού πολιτισμού. Αυτού που σε καμία περίπτωση δεν διακρίνει την υπουργό Πολιτισμού αλλά ούτε την κυβέρνηση. Ο λόγος για το ζήτημα της διάστρωσης επιφανειών του βράχου της Ακρόπολης, που πήρε δημοσιότητα αφού υλοποιήθηκε, παράμετρος που από μόνη της και καταρχήν αποτελεί προβληματική επιλογή. Η διαχείριση ενός μνημείου – συμβόλου της απήχησης και της επίδρασης που διακρίνει το βράχο της Ακρόπολης, αφορά τον κάθε πολίτη. Το γεγονός αυτό όχι μόνο υπονομεύθηκε αλλά στη συνέχεια επιχειρήθηκε με αλαζονεία να παρακαμφθεί ως υπερβολικό από τα πιο επίσημα χείλη.

Επί του θέματος υπήρξαν δημοσιεύματα, ανακοινώσεις, δηλώσεις, εύστοχες, άστοχες και στοχευμένες. Είναι καταρχάς δύσκολο να εκφέρει κάποιος γνώμη εάν δεν έχει δει το αποτέλεσμα της επέμβασης της διάστρωσης. Χαρακτηριστική ως προς αυτό είναι η περιγραφή του αρχιτέκτονα Τάσου Τανούλα, προϊσταμένου του έργου αποκατάστασης των Προπυλαίων από το 1984 έως το 2010 και επιβλέποντα της αναστήλωσης στην νότια πτέρυγα των Προπυλαίων από το 2013 έως το 2016: «Μπαίνοντας κανείς από τα Προπύλαια μέχρι ΒΔ πλευρά του Παρθενώνα βλέπει ένα τεράστιο επίπεδο το οποίο καταλαμβάνει όλο το πλάτος των Προπυλαίων και στενεύει λίγο-λίγο ανεβαίνοντας προς τα πάνω, παραμένοντας παρόλα αυτά φαρδύ. Και πραγματικά ανεβαίνοντας κάποιος επάνω βλέπει τον Παρθενώνα σε ένα χώρο σαν να είναι κάπου αλλού, έξω από τα Προπύλαια. […] Η έκταση και ο όγκος της κατασκευής είναι ασύγκριτα μεγαλύτερα, η δε γεωμετρική διαμόρφωση με ευθειογενή περιγράμματα και καθαρές πρισματικές ακμές είναι απολύτως ξένη με το περιβάλλον του αρχαιολογικού χώρου και των μνημείων. Καλύπτεται όλη η επιφάνεια του αρχαίου δρόμου, και τα όρια της νέας κατασκευής περιβάλλουν ασφυκτικά το περίγραμμα λαξευμάτων από μνημεία της αρχαιότητας». Αποκαλυπτικές ως προς αυτό είναι και οι φωτογραφίες που δημοσιεύουμε.

Όψιμο ενδιαφέρον για ελεύθερη πρόσβαση;

Δεν πρόκειται λοιπόν για παρέμβαση αμελητέα ούτε και για παρέμβαση με γνώμονα και στόχο την ανεμπόδιστη πρόσβαση ανάπηρων επισκεπτών, όπως την υπερασπίστηκε η υπουργός κα Μενδώνη. Όπως το διατυπώνει ο αρχαιολόγος και πρώην υφυπουργός Πολιτισμού Κώστας Στρατής, έχοντας ίδια άποψη, αφού επισκέφθηκε το χώρο μαζί με κλιμάκιο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ: «Ως σχεδιασμός και υλοποίηση δεν έχει να κάνει με τους ανάπηρους και εμποδιζόμενους επισκέπτες αλλά βασίζεται σε προ εικοσαετίας προτάσεις για την αποκατάσταση των ιδεατών αρχαίων επιπέδων. Με αφορμή την προσβασιμότητα ανάπηρων και εμποδιζόμενων επισκεπτών, ξεκίνησε η πρώτη φάση μιας ευρείας παρέμβασης για τη διαμόρφωση των επιφανειών της Ακρόπολης». Ως προς τη μέριμνα για την ελεύθερη πρόσβαση ΑΜΕΑ, άλλωστε, αποκαλυπτικοί είναι οι μέχρι σήμερα χειρισμοί που έκαναν τη χώρα μας γνωστή διεθνώς για την εμποδιζόμενη πρόσβασή ΑΜΕΑ υπό την τωρινή ηγεσία του ΥΠΠΟΑ. Για αυτό και περισσεύουν οι προθέσεις του ΥΠΠΟΑ να «γιορτάσει» με δημοσιότητα την ελεύθερη πρόσβαση ΑΜΕΑ, παραδίδοντας στο κοινό εξαιρετικά καθυστερημένα το αναβατόριο, στις 3 Δεκεμβρίου κατά την Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία.

Τι θα γίνει με τη βροχή και τον ήλιο;

Ωστόσο και για την τεχνική πλευρά του ζητήματος, τα επιχειρήματα δεν είναι ασήμαντα. Ανατρέχοντας σε επιστολή που δημοσιοποίησε ο κ. Τάσος Τανούλας, διαβάζουμε: «Η νέα εγκατάσταση είναι από σκυρόδεμα οπλισμένο με μεταλλικό πλέγμα, η αφαίρεση του οποίου στο μέλλον θα επιβάλει τη χρήση μηχανικών μέσων και, στην πράξη, θα προκληθεί τραυματισμός του βράχου.

Ήδη, στην επιφάνεια του βράχου στα δυτικά του Παρθενώνα, παρατηρούνται εκδορές και θραύσεις που προκλήθηκαν από την πρόσφατη αφαίρεση της ογκώδους θεμελίωσης του γερανού που είχε στηθεί στη θέση αυτή (σσ. άλλη μια σκανδαλώδης παρέμβαση της ηγεσίας του ΥΠΠΟΑ). […] Τα μνημεία χάνουν το ζωτικό τους περιβάλλον που επιτρέπει τόσο στους ειδικούς όσο και στους απλούς επισκέπτες να αντιλαμβάνονται τον αρχαιολογικό χώρο ως ενότητα. Θα υπάρξουν, φοβούμαι, και πρακτικά προβλήματα, δηλαδή τα σχετικά με την ύπαρξη οπλισμού στο σκυρόδεμα. Τί θα γίνει, για παράδειγμα, με τα νερά της βροχής που θα πέφτουν σε μια τεράστια επίπεδη υδατοστεγή επιφάνεια, καθώς θα έχουν μειωθεί σημαντικά οι εκτεθειμένες επιφάνειες του βράχου και τα καρστικά κενά που “καταπίνουν” τα νερά για να καταλήξουν στις υπώρειες; Τι θα γίνει με την αντηλιά και τη θερμοσυσσώρευση στις νέες κατασκευές;»

Εντελώς άλλη αντιμετώπιση

Επιπλέον, έχει ιδιαίτερη σημασία η αντιδιαστολή με την προσέγγιση που είχε επιλεγεί στο παρελθόν και στην οποία αναφέρθηκε ο κ. Τανούλας μιλώντας στο ρ/σ «Κόκκινο», στην εκπομπή «Art & the city»: «Αυτό δεν είναι το έργο του Τραυλού», είπε αναφερόμενος στον αρχιτέκτονα και αρχαιολόγο Ιωάννη Τραυλό (1908-1985), προκάτοχο του καθηγητή και νυν προέδρου της Επιτροπής Συντηρήσεως των Μνημείων Ακροπόλεως Μανόλη Κορρέ, τον οποίο ο τελευταίος είχε εξυμνήσει μεταξύ των προκατόχων του. «Είναι εντελώς άλλη αντιμετώπιση της λύσης του προβλήματος. Την εποχή του Ι. Τραυλού, επειδή για πρώτη φορά θα γινόταν η εφαρμογή του οδοστρώματος για τους επισκέπτες έπρεπε το υλικό να αφαιρείται εύκολα και χωρίς να αφήνει αποτυπώματα στο Βράχο. Επειδή υπάρχουν τα “καρστικά” κενά, οι φυσικές οπές μέσα στο ασβεστολιθικό πέτρωμα της Ακρόπολης, οι οποίες πηγαίνουν πολύ βαθιά καμιά φορά κάνοντας το βράχο της Ακρόπολης ένα σουρωτήρι, στη ρίζα του οποίου καταλήγουν τα νερά της βροχής, γεμίζαμε τα κενά με αμμοχάλικο ούτως ώστε να διευκολύνεται το πέρασμα του νερού από μέσα, αλλά και το ίδιο το υλικό να μπορεί να αφαιρεθεί εύκολα με ένα φτυαράκι ή και με το χέρι. Στην τελική επίστρωση δε, διαστρωνόταν ένα κονίαμα που είχε πολύ ασβέστη και είχε και τσιμέντο που έχει μεγαλύτερη ισχύ. Στην αναλογία ο ασβέστης όμως ήταν σε μεγαλύτερο ποσοστό, ώστε η επίστρωση να μπορεί να σπάει εύκολα.»
 

Θα περίμενε κάποιος μια ενημέρωση…

Πάντως, πριν και πάνω από όλα το ζήτημα παραμένει πολιτικό και αναδεικνύει τον πολιτικό πολιτισμό της κυβέρνησης. «Πρόκειται για μια παρέμβαση που αλλάζει το τοπίο του εμβληματικότερου μνημείου της χώρας και ενός από τα κορυφαία παγκοσμίως, για την οποία δεν υπήρξε καμία παρουσίαση. Ο αιφνιδιασμός και το έλλειμμα ενημέρωσης ξενίζουν σε σχέση με τη μακρά παράδοση διαβούλευσης και δημοσιοποίησης για τα έργα της Ακρόπολης.
Δικαίως εκφράστηκαν οι ανησυχίες των πολιτών για την αισθητική και τον τρόπο υλοποίησης», σημειώνει ο Κώστας Στρατής. «Είναι αδιανόητος ο ειρωνικός και προσβλητικός τρόπος με τον οποίο τους απάντησε η υπουργός Πολιτισμού. Δεν συνάδει ούτε με το θεσμικό της ρόλο ούτε πολύ περισσότερο με τη Δημοκρατία και τις αξίες της που στο επίπεδο των ιδεών συμβολίζει το μνημείο».
Ενώ και ο κ. Τανούλας θέτει από την πλευρά του το ζήτημα: «Παλιά γίνονταν τα συνέδρια για την αναστήλωση των μνημείων. Εδώ δεν πρόκειται βέβαια για αναστήλωση ενός μνημείου, αλλά για παρέμβαση στο χώρο μεταξύ των μνημείων και πάνω σε ένα εξαιρετικά πολύτιμο δεδομένο που είναι η επιφάνεια του βράχου της Ακροπόλεως. Επειδή είναι τόσο μεγάλο έργο, θα περίμενε κάποιος να υπάρχει μια γενικότερη ενημέρωση».