Μια πρώτη ανάγνωση της πολιτικής αντιπαράθεσης στη Βουλή με αφορμή τον υποχρεωτικό εμβολιασμό των άνω των 60 ετών, θα μπορούσε να μας οδηγήσει στην επιφανειακή εκτίμηση ότι παρακολουθήσαμε «μία από τα ίδια». Με μια προσεκτικότερη εξέταση θα εντοπίζαμε σημαντικές διαφορές.

Από τα κέρδη στις ζημίες

Πρώτα απ’ όλα, η παρουσία του κ. Μητσοτάκη σ’ αυτή τη συζήτηση είχε λιγότερο από κάθε άλλη φορά τα στοιχεία της αλαζονείας και της επιτηδευμένης αυταρέσκειας ενός πρωθυπουργού που τα κάνει όλα τέλεια. Η επιλογή της επιβολής μηνιαίας χρηματικής ποινής σε μια τόσο μεγάλη και ανόμοια κατηγορία του πληθυσμού, προκειμένου να αυξηθεί το επικίνδυνα κολλημένο ποσοστό εμβολιασμένων, έφερνε σε εμφανώς δύσκολη θέση την κυβέρνηση. Πολύ περισσότερο καθώς αφορούσε μια μερίδα του εκλογικού σώματος συνήθως ευνοϊκά διατεθειμένη απέναντι στη συντηρητική παράταξη και ένα αυταρχικό μέτρο, που η ίδια η κυβέρνηση απέκλειε μέχρι πρόσφατα ως αντισυνταγματικό. Στην πραγματικότητα άφηνε την εντύπωση ότι το νέο μέτρο επισφράγιζε την αστοχία μιας γενικότερης πολιτικής στρατηγικής στην αντιμετώπιση της πανδημίας.

Συνοπτικά, η στρατηγική αυτή αποσκοπούσε, στην αρχική φάση, στο να αποκομίσει αποκλειστικά η κυβερνητική παράταξη τα πολιτικά οφέλη από τα θετικά αποτελέσματα του αρχικού λοκντάουν. Κατόπιν, με την προσδοκία του εμβολίου και την υπερεκτιμηνένη προεξόφληση των αποτελεσμάτων του εμβολιαστικού προγράμματος, απέβλεπε στην εύκολη εξαργύρωση, πάλι αποκλειστικά από την κυβέρνηση, της προσδοκίας για γρήγορη υπέρβαση των συνεπειών της πανδημίας. Καθώς, όμως, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν κατ’ ευχήν και οι προβλέψεις διαψεύδονταν, φτάνοντας στο φθινόπωρο του 2021 ο κ. Μητσοτάκης διαπιστώνει ότι από μια στρατηγική που θα του απέφερε αποκλειστικά πολιτικά κέρδη, αρχίζει πια να καταγράφει σημαντικές ζημιές. Ο κίνδυνος οι ζημιές αυτές να μεγαλώσουν, προκαλεί, όπως φαίνεται, τον έκδηλο εκνευρισμό, τις αστοχίες και τις ανακρίβειες στην προσπάθεια απόκρουσης των επιθέσεων της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Και συμβάλλει στην παραγωγή της εικόνας ενός πρωθυπουργού που δεν έχει τον έλεγχο, δεν απαντάει πειστικά στις ενστάσεις και τις προτάσεις της αντιπολίτευσης, δεν καταφέρνει να αποφύγει τα κοινότατα ψέματα και τις στρεψοδικίες προκειμένου να τις αντιμετωπίσει.

Η χαμένη εμπιστοσύνη

Κυρίως δεν καταφέρνει να είναι πειστικός όταν αποκρούει τις «επιθέσεις συνεννόησης», που από την πλευρά της αξιωματικής αντιπολίτευσης θεωρείται απαραίτητη για την ανάκτηση της αξιοπιστίας μιας στρατηγικής για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Ιδίως σ’ αυτό το κρίσιμο σημείο που έχει κολλήσει το ποσοστό εμβολιασμού και πλησιάζουμε στον πυρήνα μιας επικίνδυνης έλλειψης ενημέρωσης, μιας φοβικής ή και ανορθολογικής άρνησης, τη στιγμή που το σύστημα υγείας έχει ήδη ξεπεράσει τα όριά του. Από την άποψη αυτή, ήταν ορθή η επιμονή του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλ. Τσίπρα στην ανάγκη, με μια τέτοια επιλογή και με μια διαφορετική προσέγγιση, να ανακτηθεί η χαμένη εμπιστοσύνη σημαντικής μερίδας του πληθυσμού αντί της εφαρμογής αυταρχικών και τιμωρητικών μέτρων και της ενεργοποίησης του κοινωνικού αυτοματισμού. Που οι περισσότεροι θεωρούν ότι θα φέρουν μάλλον το αντίθετο αποτέλεσμα.

Η επίμονη άρνηση του κ. Μητσοτάκη να συζητήσει καν τις προτάσεις αυτές, δεν μπορεί να εξηγηθεί μόνο με την προτίμηση της Δεξιάς και του ακραίου Κέντρου στις αυταρχικές επιλογές ή με την αβέβαιη πια προσδοκία μικροκομματικού κέρδους από τον χειρισμό της πανδημίας. Στο μέγαρο Μαξίμου φαίνεται πως ανησυχούν για κάτι, κατά την εκτίμησή τους, σοβαρότερο, που αφορά τον πυρήνα της στρατηγικής τους απέναντι στην αξιωματική αντιπολίτευση. Μια υποχώρηση σ’ αυτές τις πιέσεις ή μια μη πειστική απόκρουσή τους εκτιμούν ότι μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερη βλάβη από εκείνη που θα μπορούσε να προκληθεί από την χωρίς συζήτηση και ανεξήγητη άρνηση των προτάσεων της αντιπολίτευσης. Μεγαλύτερη βλάβη θεωρούν μια πιθανή ρωγμή στο αντι-ΣΥΡΙΖΑ ρεύμα, και κάνουν ό,τι μπορούν για να το συντηρήσουν.

Υπέρ της ΝΔ το αντι-ΣΥΡΙΖΑ ρεύμα

Ο στόχος αυτός φαίνεται ότι αποτελεί στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης της ΝΔ. Η επίτευξή του διευκολύνεται ορισμένες φορές και από τη λογική των ίσων αποστάσεων, που ακολουθούν κόμματα της αντιπολίτευσης ή τάσεις μέσα στα κόμματα αυτά. Η συντήρηση αυτού του ρεύματος μόνο τη ΝΔ ευνοεί, καθώς ενισχύει τα στεγανά ανάμεσα στις αντίπαλές της δυνάμεις. Όσο για τις δυνάμεις της Αριστεράς, είναι απλά αυτοκτονική. Γιατί ο αποκλεισμός δεν αφορά ένα μόνο συγκεκριμένο κόμμα, αφορά οτιδήποτε κινείται έξω από τα αυστηρά όρια ενός παγιωμένου καθεστώτος οικονομικών, πολιτικών και μιντιακών συμφερόντων, το οποίο θεωρεί καταστροφική απειλή την παραμικρή διατάραξη των κερδοφόρων ισορροπιών του.

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν και στην Κουμουνδούρου έχουν την ίδια εκτίμηση και αντιλαμβάνονται με τον ίδιο τρόπο τα πράγματα. Είναι γνωστό, πάντως, ότι η απαίτηση για συνεννόηση με στόχο την ανάκτηση της εμπιστοσύνης έχει υποστεί κριτική από ορισμένες πλευρές σαν ανεκτική απέναντι στη ΝΔ και ικανή να προκαλέσει συγχύσεις ως προς ριζικά διαφορετικές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης και γενικότερα για τα θέματα υγείας. Ο χειρότερος τρόπος, πάντως, για να αποφύγει κάποιος τον κίνδυνο αυτό, είναι να μη διεκδικεί την ηγεμόνευση της δικής του αντιαυταρχικής αντίληψης στην επίλυση ενός κρίσιμου κόμπου της εμβολιαστικής επιχείρησης και όχι μόνο στο σύνολο της πολιτικής για την υγεία. Σε ένα χρονικό σημείο, μάλιστα, που η θέση της κυβέρνησης μοιάζει όλο και λιγότερο ισχυρή και η κριτική της αντιπολίτευσης γίνεται όλο και πιο έντονη. Ενώ οι αμφιβολίες του κόσμου για την αποτελεσματικότητα της κυβερνητικής πολιτικής ενισχύονται καθημερινά.