Μερικές επί της αρχής επισημάνσεις για την εσωκομματική συζήτηση, χωρίς τις οποίες θεωρώ ότι δεν μπορούμε να συζητήσουμε επί των συγκεκριμένων.
1. Η παραδοσιακή πολιτική περνάει κρίση. Ο αριθμός των κομματικών μελών φθίνει, οι απέχοντες -και μάλιστα σταθερά- από τις εκλογικές αναμετρήσεις αυξάνονται, οι θεσμοί αμφισβητούνται.
2. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι περνάει κρίση συλλήβδην η πολιτική. Απλώς μετασχηματίζεται – συχνά με τρόπους που δεν μπορούμε να καταλάβουμε, ειδικά όσες και όσοι έχουνε (-με) στενή και καθημερινή βιωματική σχέση με τις πιο παραδοσιακές δομές της. Αυτό φαίνεται πολύ έντονα στο τι ορίζουν ως “πολιτική δράση” οι νεότερες γενιές και την ασυμφωνία γύρω από αυτό. Φαίνεται στην εκ πρώτης όψεως αντίφαση ανάμεσα στον κοινωνικό αναβρασμό και κινητικότητα από τη μία και την στασιμότητα στην επίσημη πολιτική από την άλλη.
3. Δημοκρατική πολιτική σημαίνει εξ ορισμού μαζική πολιτική. Δεν είναι τυχαίο ότι σημείο τομής στη νεότερη ιστορία αποτέλεσε η καθολική ψηφοφορία. Όμως, η ιστορία δεν σταμάτησε (ευτυχώς!) στη Γαλλική Επανάσταση. Σε κάθε στιγμή, η Αριστερά δεν μπορεί παρά να αναζητά τρόπους να φέρνει τους πολλούς στο πολιτικό προσκήνιο.
4. Εάν αυτός είναι ο στόχος, τότε είναι η πολιτική που πρέπει να μπει στη ζωή των ανθρώπων, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες, τις δυνατότητες, τις αγωνίες και τα όνειρά τους. Αν όλα είναι τελικά πολιτικά, από τη μέρα που θα γεννηθούμε μέχρι αυτή που θα πεθάνουμε, από το σχολείο και τη δουλειά, μέχρι τον έρωτα και τη μπάλα, καθήκον της Αριστεράς είναι να διαμορφώσει τις προϋποθέσεις της όσο γίνεται πιο ουσιαστικής και πιο αποφασιστικής συμμετοχής όλων μας στον πολιτικό αγώνα. Πρέπει η πολιτική να έρθει να μας βρει, όχι να περιμένει να πάμε να τη συναντήσουμε εμείς.
5. Ιστορικά εξάλλου το μαζικό κόμμα υπήρξε “παιδί” του φορντισμού και του εργοστασίου. Και η επιτυχία και η αντοχή του στο χρόνο οφείλεται στο ότι η δομή και η λειτουργία του ανταποκρινόταν πλήρως στην καθημερινότητα των ανθρώπων της εποχής του: Ο τυπικός (άνδρας, λευκός) εργάτης ή υπάλληλος της Δυτικής Ευρώπης, που αποτέλεσε το κατεξοχήν πρόσωπο του μαζικού κόμματος, δούλευε σε οκτάωρες βάρδιες σε μεγάλους εργασιακούς χώρους, μαζί με άλλους όμοιούς του. Με τους ίδιους ανθρώπους σύχναζε στο καφενείο (ή στην παμπ). Τα παιδιά του πήγαιναν στο σχολείο μαζί με τα παιδιά τους. Έμεναν όλοι στην ίδια εργατική συνοικία. Και μαζί εντάσσονταν στο συνδικάτο και στο κόμμα. Το μαζικό κόμμα – στην πιο αναπτυγμένη εκδοχή του – κάλυπτε όλες τις πλευρές της ζωής των μελών του, αφού μέσα από μια ιδιότυπη εν μέρει πολιτική/κοινωνική και εν μέρει επιχειρηματική δραστηριότητα, τους συνόδευε κυριολεκτικά από τη γέννηση μέχρι τον τάφο. (Ναι, υπήρχαν και κόμματα που είχαν δικό τους γραφείο κηδειών).
6. Σήμερα είναι προφανές ότι η καθημερινότητα των ανθρώπων έχει αλλάξει. Έχει αλλάξει η οργάνωση της εργασίας, η κατανομή του χρόνου, η έννοια και η χρήση του χώρου. Η καθημερινότητα όλο και περισσότερων χαρακτηρίζεται από ανασφάλεια και διαρκή μεταβολή. Ελαστικά ωράρια, ασταθής εργασία και εισόδημα, διαρκείς μετακομίσεις (συνήθως αναγκαστικές), αργή και βασανιστική είσοδος στην “κανονική” ενήλικη ζωή είναι η πραγματικότητα που βιώνουν όσοι ανήκουν σήμερα στη νεότερη και μέση ηλικία. Πολλαπλές ταυτότητες διαπλέκονται, δημιουργώντας αντιφάσεις αλλά και εμπλουτίζοντας την πρόσληψη του κόσμου. Η διαίρεση πάνω στην οποία μπορεί τα υποκείμενα να τοποθετούνται και να ριζοσπαστικοποιούνται δεν είναι πάντα αυτή που εμείς θα περιμέναμε ή θα θέλαμε. Αρκεί να κοιτάξουμε λ.χ. γύρω μας για να διαπιστώσουμε ότι σε μια χώρα που δοκιμάζεται άπειρα, το θέμα που φαίνεται να κινητοποιεί πιο μαζικά και να βγάζει τον κόσμο στο δρόμο είναι το έμφυλο.
7. Αν έτσι έχουν όλα τα παραπάνω, είναι δεδομένο ότι οφείλουμε να ψάξουμε απαντήσεις. Απαντήσεις που να υπερβαίνουν κατά πολύ την υπεράσπιση του status quo, με όρους νοσταλγίας. Ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ (όπως και τα άλλα κόμματα) είναι μια σκιά αυτού που έχουμε στο μυαλό μας όταν μιλάμε για το ιστορικό πρότυπο του μαζικού αριστερού κόμματος. Και αυτό δεν έγινε το 2019 ούτε το 2015. Ανεξάρτητα από συλλογικές και ατομικές επιλογές της ηγεσίας του, ήταν περίπου μοιραίο να συμβεί αυτό, γιατί αυτή είναι αργά ή γρήγορα η τάση παντού. Όμως, την ίδια στιγμή ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ο φορέας μιας πλούσιας παράδοσης ιστορικής και σύγχρονης. Από τα κόμματα από τα οποία προήλθε, μέχρι τη σχέση του με τα σύγχρονα κινήματα και τις προσπάθειές του σε θεσμικό επίπεδο τα τελευταία χρόνια, αν υπάρχει ένα κόμμα που μπορεί πράγματι να αποτελέσει εργαστήριο και πρόπλασμα για κάτι νέο, αυτό είναι ο ΣΥΡΙΖΑ.
8. Προφανώς, είναι αφελές να πιστεύουμε ότι η απάντηση στην κρίση της παραδοσιακής πολιτικής μπορεί να δοθεί με τη λογική “ο βασιλιάς πέθανε, ζήτω ο βασιλιάς”. Δεν ισχυρίζομαι -και νομίζω κανείς- ότι πρέπει ελαφρά τη καρδία να ανακηρύξουμε το θάνατο του μαζικού κόμματος. Πρώτον γιατί, παρά την παρατεταμένη κρίση, αυτός δεν έχει επέλθει. Δεύτερον, γιατί θα ήταν λάθος να πετάξουμε το μωρό μαζί με τα νερά, χωρίς να κρατήσουμε και να αξιοποιήσουμε την τεράστια πολιτική κληρονομιά του μαζικού κόμματος, που είναι ταυτισμένη με τη νεότερη πολιτική ιστορία, ειδικά της Αριστεράς. Τρίτον, γιατί δεν έχουμε ακόμα βρει τον νέο “βασιλιά” που θα βάλουμε στη θέση του. Δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές, κυρίως γιατί είμαστε όλες και όλοι παιδιά της κρίσης αυτής και κουβαλάμε τα ίχνη της. Υπάρχει πράγματι ο κίνδυνος οι καλύτερες καταστατικές ρυθμίσεις, διατυπωμένες με τις καλύτερες των προθέσεων, να καταλήξουν στα ίδια ή σε νέα αδιέξοδα. Όμως, να συμφωνήσουμε ότι οφείλουμε να επιχειρήσουμε μια απάντηση, μια υπέρβαση, μια λύση.
9. Υπό αυτό το φως πρέπει να συζητήσουμε για τις προτάσεις που κατατέθηκαν από την επιτροπή καταστατικού, από τον πρόεδρο του κόμματος, από άλλα μέλη και στελέχη του κόμματος και όσες άλλες ελπίζω ότι θα προκύψουν στην πορεία προς το συνέδριο. Μπορεί τίποτα από αυτά που μέχρι σήμερα ακούστηκαν να μην είναι σωστά. Πολύ ωραία. Ας ακούσουμε και άλλα. Αλλά επιτέλους ας ακούσουμε κάτι.
10. Και ένα τελευταίο ως προς τον τρόπο και τα εργαλεία της συζήτησης: Και μόνο το γεγονός ότι η εσωκομματική προσυνεδριακή συζήτηση διεξάγεται μέσω facebook (άλλοτε με πολιτισμένους και συγκροτημένους όρους και άλλοτε με τρόπο με τον οποίο σε κάνει να αναρωτιέσαι “τι κάνω εγώ εδώ;”) είναι ενδεικτικό του ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει πολύ. Όχι σε σύγκριση με το 1850 και το 1919 μόνο, αλλά ακόμα και σε σχέση με το 2013 ας πούμε, όπου ο βασικός χώρος συζήτησης παρέμεναν οι οργανώσεις και ο τύπος. Αυτό από μόνο του δεν είναι κακό – υπό προϋποθέσεις μπορεί να είναι και πολύ πιο πλούσια μια συζήτηση που γίνεται σε πραγματικό χρόνο, αδιαμεσολάβητα και με δυνατότητα άμεσης αλληλεπίδρασης. Αυτό που είναι λάθος είναι η οπαδοποίηση, ειδικά όταν καταλήγει σε θλιβερά φαινόμενα.
(Κι επειδή είναι Σαββατοκύριακο, εναλλακτικά θα μπορούσα να έχω ποστάρει αντί του κατεβατού, αυτό: https://youtu.be/2F36w7Sy4vM. Το ίδιο λέει περίπου. “Πες μου κάτι”…)
Από το fb
