Την άνοιξη του 1917, μια 18χρονη κοπέλα, η Γκρέις Φράιερ, ξεκίνησε να δουλεύει στην Εταιρεία Ραδίου των ΗΠΑ (USRC) στο Νιου Τζέρσι. Ηταν μόλις 4 ημέρες μετά την είσοδο της πατρίδας της στον πόλεμο και με 2 αδέρφια στο μέτωπο η Γκρέις πίστευε πως συνέβαλλε κι αυτήν στην πολεμική προσπάθεια. Δεν γνώριζε πως η καινούργια της δουλειά θα άλλαζε τη ζωή της και τα εργατικά δικαιώματα για πάντα.
Θεωρούμενη ως η ελίτ εργασία των φτωχών γυναικών, το βάψιμο με ράδιο, κυρίως προϊόντων της πολεμικής βιομηχανίας, πλήρωνε 3 φορές παραπάνω κι απαιτούσε συχνά τα λεπτεπίλεπτα δάκτυλα ακόμη κι ανήλικων κοριτσιών. Κι ύστερα τα κορίτσια έλαμπαν πραγματικά! Μαλλιά, δόντια, φορέματα, ό,τι ακουμπούσαν λαμπύριζε και γοήτευαν τους πάντες στις φτωχικές τους γειτονιές. Θεωρούμενο εξαιτίας της λάμψης του, τα πρώτα χρόνια μετά την ανακάλυψή του, ως «το πιο ακριβό υλικό στον κόσμο», το ράδιο πουλιόταν γραμμάριο το γραμμάριο. Και παρόλο που ήταν ήδη γνωστό «τι» προξενούσε, η εταιρεία διαβεβαίωνε τα κορίτσια πως μπορούσαν ακόμη και να το καταπίνουν άφοβα, αφού έπρεπε να κρατούν το πιο λεπτό πινέλο ανάμεσα στα δόντια.
Ενα φθινοπωρινό πρωινό του 1927, στο νεκροταφείο Ρόζντεϊλ του Νιου Τζέρσι ανοίχτηκε ο τάφος κάποιας Μόλι Μαγκί. Η μόλις 24χρονη Μόλι, που σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή «είχε πεθάνει από σύφιλη», ήταν στην πραγματικότητα ένα από τα πολλά θύματα. Παρακινημένες από τους αλλεπάλληλους, ξαφνικούς θανάτους τόσων νέων κοριτσιών, οι συναδέλφισσές τους, με προεξάρχουσα τη γεμάτη ζωή μελλοθάνατη Κάθριν Ντόναχιου, είχαν αποφασίσει να προχωρήσουν σε εκταφές. Και πραγματικά τα απομεινάρια της Μάγκι λαμπύριζαν. Οι παρόντες κατάλαβαν μεμιάς τη σημασία: «Το όμορφό μου ράδιο» το αποκαλούσε η Μαρί Κιουρί.
Πήρε άλλα δέκα χρόνια και τρομερές δικαστικές μάχες (αφού στην αρχή η εταιρεία αρνιόταν κάθε ενοχή και χρηματοδοτούσε ανθρώπους σε θέσεις-κλειδιά) ώστε τα κορίτσια να δικαιωθούν, με τη βοήθεια ενός εκπληκτικού αριστερού Εβραίου δικηγόρου που δέχτηκε να δουλέψει αμισθί. Του Λέοναρντ Γκρόσμαν. «Τα κορίτσια του ραδίου δεν πέθαναν μάταια» και η κληρονομιά τους εξακολουθεί να ζει, αφού σέρνοντας την εταιρεία σε δίκη επέβαλαν τη χάρτα της ασφάλειας στους χώρους εργασίας που ίσχυε μέχρι πρόσφατα σε τόσες χώρες. Αλλά το ίδιο ζει και το ράδιο. Αδύνατον να καταστραφεί, σαν μνήμη, ζει κατά μ.ό. 1.600 χρόνια. Οπως στους δρόμους των γειτονιών τους το μακρινό 1917 «τα κορίτσια θα λάμπουν στα φέρετρά τους για πολλά χρόνια ακόμη».
* Τίτλος και υλικό αντλήθηκαν από τις Kate Moore και M. Ferguson
