Χρειάστηκαν μόλις μερικά εικοσιτετράωρα για να περάσουμε από την ανησυχία στο δέος κι από το δέος στην απόγνωση. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αλλάζει δραματικά τα γεωπολιτικά δεδομένα θάχει αναμφισβήτητα επώδυνες και μακροπρόθεσμες συνέπειες.
Πέρα από τη φρίκη που προκαλούν οι ανθρώπινες απώλειες και η εσπευσμένη φυγή τετρακοσίων χιλιάδων ανθρώπων από την εμπόλεμη ζώνη, ζούμε παράλληλα ένα κανονικό παραλήρημα προπαγάνδας και παραπληροφόρησης.
Για λόγους πολιτικής ορθότητας, απαγορεύεται πλέον να πεις το προφανές: ότι οι Αμερικάνοι περπάτησαν αριστοτεχνικά τον Πούτιν στο αδιέξοδο, ότι τον περικύκλωσαν σιγά-σιγά ποντάροντας στους εθνικισμούς κι ότι χρησιμοποιούν τώρα κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσον για να στραγγαλίσουν έναν μεγάλο ανταγωνιστή τους, τη Ρωσία. Άντε και πέτυχαν, τι θα συμβεί μετά; Δυο πράγματα θα συμβούν: πρώτον, η Κίνα θα είναι η επόμενη στη σειρά· δεύτερον, το κοινωνικό κράτος όπως το ξέρουμε θα έχει τελειώσει.
Το καθεστώς Πούτιν είναι μαύρο, ολοκληρωτικό, αποτροπιαστικό -δεν περιμέναμε την Ουκρανία για να το καταλάβουμε. Αλλά το ίδιο ισχύει για αρκετά καθεστώτα στις αραβικές χώρες. Αν στη μία περίπτωση οι αντιφρονούντες πυροβολούνται at point-blank και στην άλλη απαγχονίζονται ή τους κόβουν το χέρι, μικρή σημασία έχει.
Όποιος διαβάσει το βιβλίο του Winkler Heinrich (Βαϊμάρη, Η ανάπηρη δημοκρατία 1918-1933) καταλαβαίνει πολύ καλά που οδηγούν η οικονομική ασφυξία και η απομόνωση τέτοια καθεστώτα. Το μόνο που λείπει για να ανάψει η σπίθα ενός γενικευμένου πολέμου είναι μια οριακή προσωπικότητα, που διεκδικεί «ζωτικό χώρο» για να ικανοποιήσει τον μεγαλοϊδεατισμό της.
Μη γελιόμαστε. Οι κυρώσεις και ο πλήρης αποκλεισμός της Ρωσίας έχουν στρατηγικούς στόχους Τα μέτρα κατά του Πούτιν δεν λαμβάνονται υπό το κράτος συναισθηματικής φόρτισης. Οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι δεν συγκινήθηκαν ξαφνικά από τα καραβάνια προσφύγων και τα χαλάσματα στις πόλεις της Ουκρανίας.
Μέχρι τώρα έχουν επιδείξει απόλυτη αναλγησία απέναντι στους πρόσφυγες από τη Συρία, το Αφγανιστάν ή τις χώρες της Αφρικής, αφήνοντάς τους να σκυλοπνίγονται. Τώρα τους έπιασε ο πόνος για τα γυναικόπαιδα;
Η απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης να διαθέσει εκατό δις για εξοπλιστικές δαπάνες αφαιρεί κονδύλια για το κοινωνικό κράτος και δείχνει τον δρόμο στους υπόλοιπους. Τη στιγμή που η σημασία του κοινωνικού κράτους έγινε πλέον φανερή λόγω πανδημίας, την ώρα που η ενεργειακή κρίση απειλεί με φτώχεια εκατομμύρια Ευρωπαίους πολίτες, έρχεται ο πόλεμος στην Ουκρανία να νομιμοποιήσει τα ασύλληπτα έξοδα «για την ασφάλεια».
Οι κοινωνίες καλούνται να δικαιολογήσουν την «οικονομία του πολέμου», τον Μπράουν, τον Φίσερ, τον Κραφτ. Και δεν είναι μόνο αυτό. Η διαδικασία είναι αυτοτροφοδοτούμενη. Τα όπλα που παράγονται θα πρέπει να «ξοδευτούν» σε μελλοντικά θέατρα πολέμου. Δεν πήρε κανείς το μάθημα με τόσα χρόνια πόλεμο στη Μέση Ανατολή;
Και λοιπόν τι πρέπει να γίνει; Πρέπει η Δύση να αφήσει τον Πούτιν να βομβαρδίζει αθώους χωρίς κόστος; Το κουμπί δεν είναι στην τιμωρία και την εξαθλίωση της ρωσικής κοινωνίας -που είναι επίσης θύμα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, αν πράγματι ενδιαφερόταν για τη Δημοκρατία και την Ειρήνη, θα έπρεπε να έχει επιδιώξει μια ουσιαστική προσέγγιση με τη Ρωσία, δίνοντας στον λαό της να καταλάβει ότι η λύση δεν βρίσκεται στον επεκτατισμό, αλλά στην ισότιμη συνεργασία.
Μόνο ο ρωσικός λαός μπορεί να απαλλάξει τον εαυτό του κι εμάς από τον Πούτιν, οικοδομώντας σιγά-σιγά μια δημοκρατική Πολιτεία. Αλλά αυτό δεν γίνεται με «ιμπεριαλιστική περικύκλωση» και βαλλιστικούς πυραύλους.
Έχω την εντύπωση ότι εδώ και χρόνια λέμε και ξαναλέμε τα ίδια πράγματα: η Ευρώπη των λαών, το ευρωπαϊκό κεκτημένο, ο ευρωπαϊκός τρόπος ζωής, οι αξίες της γαλλικής επανάστασης. Όμως η σύγχρονη Αριστερά οφείλει να προσθέσει σε όλα αυτά τον καταλύτη.
Πάει και τέλειωσε: κοινωνική προκοπή και ειρήνη δεν πρόκειται να προκύψουν με την επίκληση «αρχών» και ολίγα … φωτοβολταϊκά (α λα Σοβιέτ + εξηλεκτρισμός). Η Δημοκρατία ή θα αποκτήσει περιεχόμενο μέσω κοινωνικών μετασχηματισμών ή θα παραμένει επ’ άπειρον σκιά του εαυτού της. Γυμνό όνομα και άγνωστη λέξη.
