Ισως τελικά να την έχουμε αδικήσει την Ανγκελα Μέρκελ, γιατί είχε μια σημαντική συμβολή στην πολιτική επιστήμη, παρότι η ίδια δεν σε προϊδέαζε για θεωρητικός τύπος, αλλά για πρακτικός – πιο πρακτικός πεθαίνεις, που λέει και η αγοραία έκφραση. Δεν ξέρω εάν εφηύρε, αλλά σίγουρα καθιέρωσε τον όρο «δημοκρατία συμβατή με την αγορά», δηλαδή μια δημοκρατία κομμένη και ραμμένη στα μέτρα μιας αγοράς-Προκρούστη. Ο,τι περισσεύει από την προκρούστεια δημοκρατία, απλώς… ακρωτηριάζεται. Και αυτό περιλαμβάνει δικαιώματα, κατακτήσεις, συμμετοχή, διάλογο και… αντίλογο.
Η άλλη όψη του νομίσματος αυτής της συμβατής με την αγορά δημοκρατίας είναι ο «αυταρχικός καπιταλισμός», έτσι όπως τον αναλύει στο ομότιτλο βιβλίο του ο Γερμανός πολιτικός επιστήμονας Φρανκ Ντέπε. Οπως γράφει χαρακτηριστικά: «Η μεγέθυνση του “κράτους ασφάλειας” είναι μια αντίδραση στην εκδήλωση των κοινωνικών αντιθέσεων και τη φθίνουσα νομιμοποίηση της πολιτικής τάξης ή του “ηγεμονικού μπλοκ”».
Σήμερα βλέπουμε ότι αυτό το «ηγεμονικό μπλοκ» στην Ελλάδα έχει φθαρεί τόσο πολύ που καταφεύγει σε ένα είδος «πειθαρχικού νεοφιλελευθερισμού»: πανεπιστημιακή αστυνομία, δικαστική αστυνομία, άγρια καταστολή κοινωνικών αντιδράσεων, σύστημα παρακολουθήσεων πολιτικών αντιπάλων και δημοσιογράφων εποπτευόμενο από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, συλλήψεις συνδικαλιστών και πάει λέγοντας.
Στη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, αλλά και μετά, δίπλα στις κλασικές εξουσίες –εκτελεστική, νομοθετική, δικαστική– αλλά και στην τέταρτη, αυτή του ελέγχου από τα ΜΜΕ, εγκαθιδρύθηκε και μια πέμπτη, αυτή των χρηματοπιστωτικών αγορών. Οπως λέει ο Ντέπε, «αυτές οι αγορές διαθέτουν την εξουσία να “διορθώνουν πάραυτα τις λάθος επιλογές” των οργάνων που αποφασίζουν σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο».
Στη χώρα μας τα φαινόμενα αυτά συνοδεύονται και από ένα πλέγμα διαφθοράς με επίκεντρο τα υπουργεία και τις κεντρικές κυβερνητικές αποφάσεις, αφού οι απευθείας αναθέσεις χωρίς διαγωνισμούς, οι στρατιές των μετακλητών και τα «γραμμάτια» σε ιδιωτικά συμφέροντα έχουν σπάσει κάθε ρεκόρ. Βιώνουμε μια διαδικασία απο-δημοκρατικοποίησης χωρίς προηγούμενο.
Η Παιδεία γίνεται όλο και πιο ταξική με άπειρους φραγμούς για τις οικογένειες χαμηλού εισοδήματος, οι οποίες ωθούνται να γίνουν βορά στην απληστία των σχολαρχών και των κολεγιαρχών. Στην Υγεία ψαλιδίζεται διαρκώς το ΕΣΥ προς όφελος των κλινικαρχών και των Διαγνωστικών Κέντρων. Στα ασφαλιστικά ταμεία μπαίνουν από το παράθυρο ιδιώτες, δήθεν για τη μείωση της γραφειοκρατίας, ενώ φιλέτα του Δημοσίου ξεπουλιούνται στους ιδιώτες «επενδυτές» έναντι πινακίου φακής.
Τέλος, τα ΜΜΕ εξαγοράζονται και «μπουκώνονται» με κρατικό χρήμα για να παραποιούν, να αλλοιώνουν, να αποκρύπτουν ειδήσεις και να διαδίδουν το κυβερνητικό αφήγημα, το οποίο συνοψίζεται σε ένα επαναλαμβανόμενο «μάντρα»: Ο πρωθυπουργός είναι ένα δώρο για την Ελλάδα και σαν άλλος Μωυσής έχει προορισμό να μας περάσει από τη θάλασσα των προβλημάτων και να μας οδηγήσει στη Γη της Επαγγελίας.
Τι άλλο διαδίδουν για το παντεσπάνι τους; Οτι η αντιπολίτευση υπονομεύει το έργο του θεόσταλτου ηγέτη, ότι σαμποτάρει κάθε προσπάθεια να βγει η Ελλάδα από τη μιζέρια και τις «αγκυλώσεις του παρελθόντος», εάν δεν παίζει και τον ρόλο της πέμπτης φάλαγγας υπέρ ξένων συμφερόντων που δεν κατονομάζονται.
Ο Φρανκ Ντέπε μάς προειδοποιεί ότι η Αριστερά πρέπει να δώσει αγώνες για τη δημοκρατία, «η οποία δεν μπορεί να επανιδρυθεί, παρά μόνο μετά την ήττα του νεοφιλελευθερισμού και του αυταρχικού καπιταλισμού και τη διεθνή αλληλεγγύη».
