Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, απευθυνόμενος στον Αλέξη Τσίπρα την Τετάρτη στη Βουλή, είπε: «Μη ζητάτε εκλογές, γιατί, πρώτον, ξέρετε ότι δεν θα γίνουν και, δεύτερον, ξέρετε ότι όποτε και να γίνουν, θα τις χάσετε». Σε άλλο σημείο ανέφερε: «Με τον υφιστάμενο εκλογικό νόμο θα γίνουν οι εκλογές αυτές και με τον νέο εκλογικό νόμο που έχουμε ψηφίσει θα γίνουν οι επόμενες».

Μπορεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης να έβαλε τέλος στη σεναριολογία περί αλλαγής του εκλογικού νόμου και να έδωσε προβάδισμα στους συνεργάτες του που θεωρούσαν πως μια τέτοια κίνηση θα δημιουργούσε αλγεινές εντυπώσεις στο εκλογικό ακροατήριο και την Ευρώπη, ωστόσο στο ζήτημα των πρόωρων εκλογών τα πράγματα είναι πολύ πιο περιπλεγμένα. Γι’ αυτό και αρκέστηκε να επαναλάβει ακόμα μια φορά πως η κυβέρνησή του θα ολοκληρώσει την τετραετή θητεία της.

Πληροφορίες αναφέρουν πως παράγοντες του Μαξίμου και της κυβέρνησης που ζητούν μετ’ επιτάσεως πρόωρες εκλογές δεν παύουν να επιχειρηματολογούν αγωνιωδώς υπέρ της άμεσης προσφυγής στις κάλπες και να εντείνουν τις εκκλήσεις τους στον πρωθυπουργό να εγκαταλείψει τη σιγουριά που τρέφει για το επερχόμενο εκλογικό αποτέλεσμα.

Οι λόγοι γι’ αυτή την αγωνιώδη προσπάθειά τους αφορούν τόσο την κατάσταση της οικονομίας όσο και τη δημοσκοπική δύναμη της Ν.Δ. Η σχέση, δε, ανάμεσα σε αυτά τα δύο στοιχεία φαίνεται να είναι άμεση: Όσο η κυβέρνηση αδυνατεί να αντεπεξέλθει στις πολύμορφες προκλήσεις, τόσο φθείρεται η απήχησή της ακόμα και στο ακροατήριο που την στήριξε στις εκλογές του 2019.

Η οικονομία και ο πόλεμος στην Ουκρανία

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις στην οικονομία της ευρύτερης περιοχής και οι ευρωπαϊκές κυρώσεις στην επιτιθέμενη χώρα θέτουν την Ελλάδα σε ακόμα πιο δύσκολη θέση.

Αφενός το κόστος του φυσικού αερίου παραμένει στα ύψη συμπαρασύροντας την τιμή στην ηλεκτρική ενέργεια, αλλά και το κόστος θέρμανσης τεράστιου αριθμού νοικοκυριών. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και το υπουργείο Ενέργειας αποδεικνύεται ότι καθυστέρησαν στην επιβολή τελών και φόρων στα υπερκέρδη των ιδιωτών παρόχων ενέργειας, κάτι που είχε προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ. εδώ και μήνες. Παράλληλα, το μέτρο που εισηγείται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για έκτακτο φόρο στα κέρδη των εταιρειών ενέργειας είναι δύσκολο να επιβληθεί στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από φυσικό αέριο, που καταλαμβάνει τη μερίδα του λέοντος της εγχώριας ηλεκτρικής παραγωγής.

Τα νοικοκυριά συνεχίζουν να λαμβάνουν υπέρογκους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος, με αποτέλεσμα να γιγαντώνεται η κοινωνική δυσαρέσκεια και πολλά νοικοκυριά και καταναλωτές να αδυνατούν πια να αντεπεξέλθουν στην κάλυψη και των πιο βασικών αναγκών τους. Πέραν αυτών, το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων αυξάνεται κατακόρυφα και τα προϊόντα διατίθενται πια σε πολύ υψηλότερες τιμές, συμβάλλοντας στη συνεχή εκτόξευση του πληθωρισμού και την εγκαθίδρυση της ακρίβειας στη χώρα μας χωρίς εμφανή περίοδο αποκλιμάκωσης.

Ωστόσο ο πόλεμος στην Ουκρανία επιφέρει επιπρόσθετη αβεβαιότητα στην κοινωνία, που, μετά τη μείωση της κατανάλωσης λόγω της ακρίβειας, βρίσκεται αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο ελλείψεων σε βασικά καταναλωτικά ήδη.

Οι ελλείψεις και μια πιθανή επισιτιστική κρίση

Η είδηση που την περασμένη εβδομάδα έκανε την εμφάνισή της είναι χαρακτηριστική τού τι ενδέχεται να επιφέρει στην αγορά ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία: Προμηθευτές και σούπερ μάρκετ επιβάλλουν ήδη πλαφόν στην αγορά ηλιελαίου υπό τον φόβο των ελλείψεων λόγω του πολέμου της Ουκρανίας. Προμηθευτές μείωσαν κατά 1/3 τις ποσότητες που προμηθεύουν στους εμπόρους, ενώ αλυσίδες σούπερ μάρκετ επιτρέπουν την αγορά μέσω του ηλεκτρονικού καταστήματος τεσσάρων συσκευασιών ηλιελαίου του ενός λίτρου και την αγορά μέχρι τεσσάρων τεμαχίων αλευριού.

Τα σούπερ μάρκετ επέβαλαν πλαφόν στην αγορά ηλιελαίου και αλευριού και από τα φυσικά καταστήματά τους. Στα παραπάνω προϊόντα προστέθηκαν μάλιστα και το αραβοσιτέλαιο και η ζάχαρη, επιτείνοντας τους φόβους για μεγάλες ελλείψεις στην αλυσίδα τροφίμων.

Στόχος του πλαφόν είναι, σύμφωνα με πληροφορίες, να αποφευχθεί η μαζική αγορά των πιο φθηνών και βασικών μέσων διατροφής, ώστε να μην παρατηρηθούν ελλείψεις λόγω της διατάραξης της εφοδιαστικής αλυσίδας (η Ουκρανία είναι η κατεξοχήν παραγωγός και εξαγωγέας αυτών των δύο προϊόντων), αλλά και για να μην δημιουργούνται συνθήκες αισχροκέρδειας. Παράλληλα, το υπουργείο Ανάπτυξης και η Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Καταναλωτή επιθυμούν να γνωρίζουν τα ακριβή αποθέματα της χώρας στα συγκεκριμένα αγαθά.

Οι δημοσκοπήσεις και τα προβλήματα

Τα δεδομένα αυτά προκαλούν εκνευρισμό στο περιβάλλον του Κυριάκου Μητσοτάκη και ιδιαίτερα σε όσες και όσους έχουν επιφορτιστεί με την ανάλυση των δημοσκοπήσεων και τις προβλέψεις για την κινητικότητα που παρατηρείται στην κοινωνία.Αφενός οι πολιτικές δημοσκοπήσεις των τελευταίων ημερών έδειξαν μείωση της ψαλίδας ανάμεσα στη Ν.Δ. και τον ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ., αφετέρου οι προβλέψεις των πολιτών για την οικονομία και το γεγονός ότι πλέον αποδίδονται ευθέως στην κυβέρνηση οι ευθύνες για την κατάσταση στην οικονομία ανησυχούν πολλούς συνεργάτες του πρωθυπουργού.

Σύμφωνα με την έρευνα της Marc (που φιλοκυβερνητικά μέσα την χαρακτηρίζουν «εταιρεία δημοσκοπήσεων του Μαξίμου») για τον ΑΝΤ1, η Ν.Δ. μέσα σε είκοσι μέρες έχασε 1,7%, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ. ανέβηκε κατά 0,3%, με αποτέλεσμα να μειωθεί η διαφορά τους κατά 2 μονάδες (ανέρχεται σε 9,3%). Παράλληλα η ακρίβεια είναι το υπ΄ αριθμόν 1 πρόβλημα που προκαλεί ανησυχία στους πολίτες (84,7%). Το 15,5% των πολιτών απάντησε πως δεν μπορεί πλέον να ανταποκριθεί στις ανάγκες του και το 39,6% ότι έχει αναγκαστεί να περιορίσει βασικές ανάγκες.

Σύμφωνα με έρευνα της Metron Analysis, η διαφορά ανάμεσα στα δύο κόμματα μειώθηκε μέσα σε ένα μήνα κατά 1,8% στην πρόθεση ψήφου και πλέον διαμορφώνεται στο 7,6%, με τη Ν.Δ. να χάνει 1,5% και τον ΣΥΡΙΖΑ να κερδίζει 0,3%. Το 68% των πολιτών έχει αρνητική άποψη για την πολιτική της κυβέρνησης στην οικονομία, το 55% βλέπει αρνητικά την πολιτική της στη δημόσια Υγεία και το 43% στην εξωτερική της πολιτική.

Το μείγμα αυτό ανησυχίας και απελπισίας ορισμένοι θεωρούν πως θα γιγαντωθεί εάν προκληθούν προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα. Και αυτά θα έρθουν να προστεθούν στην ακρίβεια και την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στα ύψη ενόψει του καλοκαιριού (κατά το οποίο η κατανάλωση ρεύματος είναι υψηλή λόγω χρήσης κλιματιστικών).

Η κινητικότητα

Άνθρωποι του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος, που σταθερά τα τελευταία χρόνια συνεργάζονται με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην ανάγνωση των δημοσκοπήσεων, εκτιμούν πως η δυναμική της Ν.Δ. βαίνει μειούμενη. Φοβούνται πως τον Σεπτέμβριο θα έχει ξεπεραστεί το κρίσιμο χρονικό σημείο, μετά από το οποίο η δημοσκοπική και εκλογική ανάκαμψη θα μοιάζει ουσιαστικά αδύνατη, τυπικό σημάδι μιας κυβέρνησης με «ναπολεόντειο» σύνδρομο.

Παρατηρούν δε πως το Κίνημα Αλλαγής αρχίζει να «ξεφουσκώνει», ακολουθώντας καθοδική πορεία αντίστοιχη με εκείνη της Ν.Δ. Άξιο προσοχής, θεωρούν, είναι το γεγονός πως οι ψηφοφόροι του δεν επιστρέφουν στο κόμμα του Κυριάκου Μητσοτάκη, αφού η δύναμή του φθείρεται ραγδαία, και τοποθετούνται ξανά στην γκρίζα ζώνη της αδιευκρίνιστης ψήφου.

Στο επίκεντρο κυβερνητικής σύσκεψης η επισιτιστική ασφάλεια

Τα δεδομένα στην αγορά, όπως διαμορφώνονται από τις πιθανές ελλείψεις λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, δεν μοιάζουν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Τη Δευτέρα θα πραγματοποιηθεί σύσκεψη στο Μαξίμου για την επισιτιστική ασφάλεια της χώρας. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος δήλωσε μεν ότι δεν υπάρχει πρόβλημα επί του παρόντος, ωστόσο οι αρμόδιοι υπουργοί και ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα εξετάσουν το ύψος των αποθεμάτων και τους πιθανούς κινδύνους για το αμέσως επόμενο διάστημα, ιδιαίτερα τώρα που η τουριστική περίοδος βρίσκεται προ των πυλών.

Γι’ αυτό και ψηφίστηκε τροπολογία με την οποία οι επιχειρήσεις καλούνται να καταγράφουν τα αποθέματά τους σε δημητριακά, φυτικά έλαια, πρώτες ύλες, ακόμα και ζωοτροφές. Η δε επισήμανση του Εμανουέλ Μακρόν πως ο πόλεμος θα μπορούσε να προκαλέσει σε 12 έως 18 μήνες «αναπόφευκτο λιμό» δημιούργησε πρόσθετη ανησυχία. Ιδιαίτερα μάλιστα λόγω τού ότι τον μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχει αυτή τη στιγμή η Βόρεια Αφρική και συγκεκριμένα η Αίγυπτος, που κινδυνεύουν από έλλειψη σιτηρών.

ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ.: Με ακόμα μεγαλύτερη ένταση το αίτημα για εκλογές

Ο Αλέξης Τσίπρας το επόμενο διάστημα όχι μόνο θα συνεχίσει να καταθέτει το αίτημα για πρόωρες εκλογές, αλλά αναμένεται να υψώσει έτι περαιτέρω τους τόνους της αντιπαράθεσης με την κυβέρνηση και προσωπικά τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Οι λόγοι για την αύξηση της έντασης στη μετωπική αντιπαράθεση με τον πρωθυπουργό είναι δύο: Αφενός η κυβέρνηση επιμένει στην αδιέξοδη λογική να μην προχωρά σε γενναίες παρεμβάσεις που θα τονώσουν τα εισοδήματα, θα προστατεύσουν τα νοικοκυριά από την ακρίβεια και θα δημιουργήσουν στέρεη ανάπτυξη. Αφετέρου, όσο περνούν οι μήνες και εμφανίζονται νέες προκλήσεις, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν δείχνει την παραμικρή εγρήγορση, παρά φροντίζει για την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων οικονομικών συμφερόντων.

Ενδεικτική ήταν άλλωστε η δήλωση του Αλέξη Τσίπρα από το Αιγάλεω, που επισήμανε πως οι πολίτες έχουν πληρώσει «ενάμισυ δισ. σε αυτούς τους τελευταίους επτά μήνες. Αυτή είναι η ‘ακρίβεια Μητσοτάκη’ που ζει ο ελληνικός λαός». Εξέφρασε δε τον φόβο πως «οι επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία δεν έχουν γίνει ακόμα ορατές στην αγορά» και σημείωσε πως το αναγκαίο σχέδιο έκτακτης ανάγκης «είναι προφανές πως ο κ. Μητσοτάκης και οι υπουργοί του, που ομνύουν στην αυτορρύθμιση της αγοράς, δεν μπορούν ούτε καν να το φανταστούν, όχι φυσικά να το υλοποιήσουν».

Στον ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ. θεωρούν μάλιστα πως η πίεση που ασκεί η αξιωματική αντιπολίτευση στην κυβέρνηση αποδίδει καρπούς σε πολλά επίπεδα. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης καλείται πλέον να τοποθετηθεί σε ζητήματα που αναδεικνύει ο Αλέξης Τσίπρας, με χαρακτηριστικότερο το γεγονός πως στην πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή ο πρωθυπουργός αναγκάστηκε να τοποθετηθεί για τα υπερκέρδη των εταιρειών ενέργειας. Παράλληλα, εκτιμάται πως οι περιοδείες του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ. σε γειτονιές της Αθήνας και της περιφέρειας λειτουργούν ως καταλύτης για τη μεγαλύτερη απαξίωση της κυβερνητικής πολιτικής.

Δεν λείπουν πάντως και εκείνοι που θεωρούν πως η απροθυμία που επιδεικνύει η κυβέρνηση να επιλύσει άμεσα τα μεγάλα προβλήματα ίσως αποβεί μοιραία για τη χώρα και την κοινωνία τους επόμενους μήνες. Αναρωτιούνται δε εάν ο Κυριάκος Μητσοτάκης και το επιτελείο του ηθελημένα αφήνουν τα πράγματα να κινούνται σε λάθος κατεύθυνση. Όπως και να ‘χει, λένε, η χώρα πρέπει να αλλάξει τώρα κυβέρνηση και μια προοδευτική κυβέρνηση να αναλάβει τα ηνία για τη διάσωση της κοινωνίας.