Συμπληρώνονται σε λίγες μέρες τέσσερις μήνες από την εισβολή ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία. Είναι η πρώτη μεγάλη εισβολή και κατάληψη εδαφών ξένης χώρας στην Ευρώπη από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μικρότερης κλίμακας ήταν η εισβολή της Τουρκίας το 1974 στην Κύπρο, αλλά με μεγαλύτερη κατοχή εδαφών, η οποία συνεχίζεται ακόμη. Η εισβολή στην Ουκρανία, με την οποία παραβιάστηκε κάθε αρχή του Διεθνούς Δικαίου, έχει τα χαρακτηριστικά βάρβαρου κατακτητικού πολέμου με ανελέητους βομβαρδισμούς, αμέτρητα εγκλήματα πολέμου και θύματα χιλιάδες αμάχους. Είναι ο πόλεμος του Πούτιν ενάντια σε μια ανεξάρτητη χώρα, η οποία αμύνεται και ο λαός της αντιστέκεται.

Η εισβολή είναι καταδικαστέα από κάθε άποψη, χωρίς καμιά επιφύλαξη, χωρίς καμιά δικαιολογία. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν υπάρχουν ενδοιασμοί, αστερίσκοι ή συμψηφισμοί. Οπως δεν είχαμε ενδοιασμούς όταν η Κύπρος αντιμετώπισε την εισβολή, όταν οι Παλαιστίνιοι αντιμετώπιζαν και αντιμετωπίζουν τους κατακτητές της γης τους, όταν οι Βιετναμέζοι και άλλοι λαοί αντιμετώπιζαν εισβολείς και κατακτητές. Η καταδίκη οποιουδήποτε εισβολέα και κατακτητή είναι ανεπιφύλακτη, όπως και η αλληλεγγύη μας σε όποιον λαό αμύνεται και αντιστέκεται. Η ανάλυση των συγκεκριμένων συνθηκών κάθε σύγκρουσης και η συνεκτίμηση όλων των δεδομένων είναι απαραίτητες για τη σαφή γνώση των εξελίξεων. Αλλά όταν πρόκειται για αρχές και αξίες δεν χωρούν μισόλογα, ούτε υπεκφυγές.

Ευτυχώς στην Ελλάδα η καταδίκη της εισβολής στην Ουκρανία υπήρξε ομόφωνη από τα κοινοβουλευτικά δημοκρατικά κόμματα και από κόμματα και οργανώσεις της ευρύτερης Αριστεράς. Δυστυχώς όμως και αυτός ο πόλεμος ανέδειξε τις παθογένειες που υπάρχουν στην Αριστερά. Εμφανίστηκαν ξανά τα εξαρτημένα αντανακλαστικά με τα οποία υποδεικνύονται πάντα οι «σωστοί ένοχοι» και υιοθετείται η λογική στρατοπέδου που επιτάσσει ενάντια σε ποιον πρέπει να είμαστε, ανεξάρτητα από τις πραγματικές συνθήκες.

Μολονότι η παγκόσμια κατάσταση έχει αλλάξει ριζικά, αρκετοί εξακολουθούν να χρησιμοποιούν μηχανιστικά τα στερεότυπα της αντιπαράθεσης των δύο συνασπισμών, της καπιταλιστικής Δύσης και της «σοσιαλιστικής» Ανατολής. Ενώ δεν υπάρχουν πλέον ούτε καν τα καθεστώτα του «υπαρκτού σοσιαλισμού», σπεύδουν να υποστηρίξουν τον πόλεμο του Πούτιν, δηλαδή έναν καθαρά ιμπεριαλιστικό πόλεμο που βασίζεται στο αμείλικτο «δίκαιο» του ισχυρότερου και τον διεξάγει ένας καθεστώς που δεν διαφέρει σε τίποτε ιδεολογικά ή πολιτικά από άλλα αυταρχικά καθεστώτα.

Επαναλαμβάνεται λοιπόν μονότονα από ορισμένους ένας τυποποιημένος τρόπος προσέγγισης του πολέμου. Μετά από μια σύντομη, τελετουργική αποδοκιμασία της εισβολής, ακολουθεί μια μακροσκελής απαρίθμηση των δεινών που έχουν επισωρεύσει στην ανθρωπότητα ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και Δύση. Απαρίθμηση σωστή βέβαια, η οποία θα μπορούσε να είχε γίνει, η ίδια, πριν από ένα, δύο ή δέκα χρόνια… Ή εκφωνούνται βαρύγδουπες αναλύσεις για την Ουκρανία που ήταν «επίγειος παράδεισος» μέχρι το 2014 ή για τους Ουκρανούς ολιγάρχες που αυτοί και μόνο ευθύνονται για τον πόλεμο. Ούτε λέξη όμως για εισβολή. Βλέπουν απλώς μια… ουκρανική κρίση! Ωστόσο εδώ δεν πρόκειται για τα αναρίθμητα εγκλήματα του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, ούτε των ευρωπαϊκών αποικιοκρατικών κρατών, αλλά για τα εγκλήματα του σύγχρονου ρωσικού ιμπεριαλισμού που πηγάζει από τον επιθετικό και αναθεωρητικό εθνικισμό του καθεστώτος Πούτιν.

Είναι φανερή η αμηχανία αρκετών, με διαφορετικές αριστερές καταβολές, που καλούνται να τοποθετηθούν για την Ουκρανία. Νομίζουν ότι όσο πιο αντιαμερικανοί και αντινατοϊκοί εμφανιστούν, τόσο περισσότερο θα είναι στη «σωστή πλευρά». Ομως μπροστά σε μια ωμή, άδικη και βάναυση εισβολή, μπροστά στην καταστροφή μιας ολόκληρης χώρας και τις παγκόσμιες συνέπειες του πολέμου, σε τι διαφέρει άραγε ο επιτιθέμενος από τους άλλους διαχρονικούς εισβολείς και κατακτητές; Πώς μπορούν να πιστεύουν ακόμη κάποιοι ότι το καθεστώς Πούτιν έχει σχέση με τη «μεγάλη σοβιετική πατρίδα» ή ότι είναι εναλλακτική λύση απέναντι στην «κακή Δύση»; Ή μήπως φαντασιώνονται ότι συμμετέχουν νοερά σε νέες εποποιίες Μπολσεβίκων επειδή ο ρωσικός στρατός έχει ακόμη στις σημαίες του το σφυροδρέπανο;

Ο από μηχανής θεός

Κάποιοι άλλοι ψάχνουν να βρουν τον «από μηχανής θεό» για να πει ενδεχομένως αυτά που οι ίδιοι δεν τολμούν να πουν. Εμφανίστηκε λοιπόν ο Κίσινγκερ -διαδικτυακά- στο Νταβός και, λένε ότι, είπε πως η Ουκρανία πρέπει να παραχωρήσει εδάφη στη Ρωσία για να σταματήσει ο πόλεμος. Και βιάστηκαν να εγκωμιάσουν τον Κίσινγκερ και την πρότασή του ως φωνή λογικής και ρεαλισμού που διχάζει τους Δυτικούς. Ομως η λογική και ο ρεαλισμός του Κίσινγκερ αφορά αποκλειστικά και μόνο το τι ωφελεί την αμερικανική υπερδύναμη, όχι την ειρήνη και βέβαια όχι τον ουκρανικό λαό.

Ο κυνικός και πραγματιστής Κίσινγκερ δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ στη ζωή του για κανένα λαό, ούτε καν για τον αμερικανικό. Το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι να προστατέψει τα συμφέροντα του αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Βλέπει λοιπόν -και πολύ σωστά- ότι η παράταση του πολέμου δημιουργεί κινδύνους και τρέμει μήπως διευρυνθεί η σύγκρουση και εμπλακούν οι ΗΠΑ άμεσα σε αναμέτρηση με τη Ρωσία. Γι’ αυτό συμβουλεύει επίσης την αμερικανική ηγεσία να μην ωθήσει τη Ρωσία σε σταθερή συμμαχία με την Κίνα και να μετριάσει την ανταγωνιστική σχέση της με το Πεκίνο γιατί μια σύγκρουση θα ήταν καταστροφή για την ανθρωπότητα.

Ο Κίσινγκερ είναι αιωνίως συνεπής σε αυτές τις απόψεις. Την αδίστακτη λογική του τη βιώσαμε όταν η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο το 1974 και εκείνος πάλευε να εξασφαλίσει ότι δεν θα γίνει ελληνοτουρκικός πόλεμος, δηλαδή να μην αντισταθεί κανείς στην τουρκική εισβολή και κατοχή. Ενώ φρόντιζε να εμπλακούν όλοι σε διαπραγματεύσεις και κυρίως να μη διαταραχθεί η ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή και να μην αναμιχθεί η Σοβιετική Ενωση στο ζήτημα. Γιατί, λοιπόν, τα εγκώμια;

Οι πιθανότητες άμεσου τερματισμού της αιματοχυσίας είναι για την ώρα ανύπαρκτες. Ο πόλεμος δεν προσφέρει διέξοδο, γι’ αυτό εντείνονται οι παρασκηνιακές επαφές, ώστε οι ισχυροί να βρουν τρόπο να διαφυλάξουν τα ύψιστα συμφέροντά τους και στην ανάγκη να θυσιάσουν και κάποιους μικρούς, όπως συνήθως γίνεται. Αυτός ο πόλεμος ανατρέπει δεδομένα και διαλύει βεβαιότητες και αυταπάτες για διεθνείς ισορροπίες.

Οι εφιάλτες γίνονται πραγματικότητα, ιδιαίτερα για την Ευρώπη, οι ηγεσίες της οποίας αποδεικνύονται κατώτερες των περιστάσεων. Η Ευρώπη έχασε μια μεγάλη ευκαιρία με την πτώση του Τείχους για να θεμελιώσει την ειρήνη από τον Ατλαντικό ώς τα Ουράλια. Γιατί οι πόλεμοι όταν ξεκινήσουν δεν σταματούν εύκολα. Χρειάζεται αγώνας ενάντια σε όσα και σε όσους τους προετοιμάζουν. Και η αλήθεια είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν απέτρεψε τον πόλεμο. Δεν εξασφάλισε την αυτονομία της, δεν θεμελίωσε μια αρχιτεκτονική ασφαλείας με σχέσεις συνεννόησης και συνεργασίες με τη Ρωσία, όταν της δόθηκε η ευκαιρία. Δεν ξέφυγε από την αμερικανική ηγεμονία. Τώρα υφίσταται τις οδυνηρές συνέπειες του πολέμου και της ανικανότητάς της να υπερβεί τα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα και τις υπερατλαντικές δεσμεύσεις της, να παρέμβει για να σταματήσει η αιματοχυσία.

Ο ρόλος της Αριστεράς

Γι’ αυτό επισημαίνουμε τον ρόλο της ευρύτερης, πληθυντικής Αριστεράς στη σημερινή ευρωπαϊκή και διεθνή συγκυρία. Ο διπολικός κόσμος έδωσε τη θέση του σε έναν ασταθή, ρευστό και μεταλλασσόμενο πολυπολικό κόσμο, όπου το Διεθνές Δίκαιο και οι παγιωμένες ισορροπίες απειλούνται ή ανατρέπονται. Η Αριστερά έπρεπε να είχε πρωτοστατήσει εξαρχής με θέσεις, προτάσεις και δράσεις προς κάθε κατεύθυνση για να σταματήσει ο πόλεμος. Είναι ανάγκη τώρα να ξεπεράσει τις αγκυλώσεις της και να αρθρώσει καίριο και θαρραλέο λόγο, τον ξεχωριστό λόγο της, που να απαντά στις σύγχρονες προκλήσεις.

Από τις ανατροπές του ‘89 χρειάστηκε αρκετά χρόνια για να ανακάμψει. Αν συνεχίσει να αντιμετωπίζει όσα συγκλονιστικά συμβαίνουν σήμερα με ξεπερασμένα εργαλεία και περίτεχνες διατυπώσεις που συγκαλύπτουν τις αδυναμίες της, θα χρειαστεί δεκαετίες για να συνέλθει. Γιατί τώρα καταπατούνται όλες οι αξίες και οι αρχές της. Τώρα πρέπει να προσφέρει ένα ελκυστικό όραμα για να κερδίσει τις καρδιές και τα μυαλά των ανθρώπων.

Σε αυτές τις κρίσιμες στιγμές για την ανθρωπότητα η αλληλεγγύη μας πρέπει να είναι ξεκάθαρη απέναντι στον ουκρανικό και τον ρωσικό λαό. Τα 42 εκατομμύρια των Ουκρανών που αντιστέκονται στην εισβολή δεν ταυτίζονται με μερικές χιλιάδες ακροδεξιούς ναζί, ντόπιους ή ξένους. Ακριβώς όπως και τα 142 εκατομμύρια των Ρώσων, που δεν τους ρώτησε κανείς για την εισβολή στην Ουκρανία, δεν ταυτίζονται με το καθεστώς Πούτιν. Η Ουκρανία μπορεί να βγει λαβωμένη βαριά, ακρωτηριασμένη από αυτόν τον πόλεμο. Η Αριστερά όμως πρέπει να μπορεί να κοιτά στα μάτια όλους τους λαούς που αντιστέκονται και να είναι υπερήφανη για τη στάση της.