Ο ήπιος ερχομός του κορονοϊού – μέσω Σιγκαπούρης- στο νότο της Χιλής στις 3 Μαρτίου βρήκε τη μαζική, πολύχρωμη και οργισμένη λαϊκή εξέγερση σε πλήρη άνθιση και τις καθεστωτικές δυνάμεις να βαυκαλίζονται το μαρασμό της. Η εξέγερση του χιλιάνικου λαού ξεκίνησε στις 18 του περασμένου Οκτώβρη με κινητήριες δυνάμεις τη νεολαία και ιδιαίτερα τις φεμινίστριες και τη μαχητική συμμετοχή των ιθαγενών Μαπούτσε (στους θα αναφερθούμε ειδικά στο επόμενο φύλλο). Παρά την ακραία καταστολή (30 νεκροί, 230 έχασαν το ένα μάτι από σφαιρίδια της αστυνομίας, αμέτρητος ο αριθμός τραυματιών και συλλήψεων) εκατομμύρια διαδήλωναν στους δρόμους και στις πλατείες σε όλη τη χώρα καταγγέλλοντας όλες τις μορφές καταπίεσης που υφίστανται χρόνια τώρα, την ανελευθερία, τις κραυγαλέες κοινωνικές ανισότητες, την κρατική καταστολή. Διεκδικούν δημοκρατικές ελευθερίες και δικαιώματα, δημόσια και δωρεάν Παιδεία και Υγεία, αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας, μισθούς και συντάξεις, και την αποτύπωση όλων αυτών σε ένα νέο Σύνταγμα με διαδικασίες που θα επιτρέπουν τη συμμετοχή του εξεγερμένου λαού και της εθνότητας των ιθαγενών Μαπούτσε που αποτελούν το 11% του πληθυσμού (1,8 εκατ.). Να επισημανθεί ότι το ισχύον Σύνταγμα είναι ουσιαστικά αυτό που εγκρίθηκε στη δικτατορία του Α. Πινοσέτ το 1980.

«Δεν υπάρχει ειρήνη χωρίς δικαιοσύνη»

Αξιολογώντας την κατάσταση ως επικίνδυνη, τα κόμματα της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης, πλην του Κ.Κ. Χιλής, μετά από πολύωρες διαπραγματεύσεις, ανακοινώνουν στις 24 Νοεμβρίου τη «Συμφωνία για την Κοινωνική Ειρήνη και νέο Σύνταγμα». Το μοναδικό σχεδόν στοιχείο της Συμφωνίας είναι οι διαδικασίες αναθεώρησης του Συντάγματος που προβλέπουν διεξαγωγή δημοψηφίσματος τον Απρίλη του 2020 με δύο ερωτήματα: το πρώτο, «Ναι ή Όχι σε νέο σύνταγμα» και στην περίπτωση του «ναι» τίθεται το δεύτερο και κρίσιμο ερώτημα σχετικό με το όργανο που θα το συντάξει. Δύο είναι επιλογές: Μικτή Συνταγματική Επιτροπή που θα αποτελείται 50% από πολίτες και 50% βουλευτές – ίνες που θα εκλεγούν ad hoc με το εκλογικό σύστημα των βουλευτικών εκλογών ή εκλογή όλων των μελών της Συνταγματικής Επιτροπής. Η διάρκεια της Επιτροπής θα είναι εννιάμηνη με δυνατότητα τρίμηνης παράταση. Στη συνέχεια, νέο δημοψήφισμα για έγκριση του προτεινόμενου.
Όπως ήταν αναμενόμενο, ο επιχειρηματικός κόσμος και οι αποκαλούμενες αγορές συνεχάρησαν τα κόμματα για την μεγάλη τους προσφορά στην εμπέδωση της κοινωνικής ειρήνης! Από την άλλη πλευρά του, ο γ. γ του Κ.Κ. Χιλής θεωρεί τη συμφωνία «σωσίβιο στην κυβέρνηση Πινέιρο», ενώ «η εξέγερση» οργίζεται για τον εμπαιγμό και συνεχίζει να διαδηλώνει και να διεκδικεί. Παράλληλα, επιχειρεί να δημιουργήσει οργανωτικές δομές για να συζητήσει – αποφασίσει τη στάση της: συμμετοχή σ’ αυτές τις διαδικασίες που ουσιαστικά τους αποκλείουν ή αποχή – καταγγελία και σε κάθε περίπτωση τις μορφές παρέμβασής της.
Η απάντηση στη «Συμφωνία» δόθηκε στις 8 Μαρτίου με τη μεγάλη συμμετοχή στη γενική απεργία που είχαν προκηρύξει τα συνδικάτα και συνολικά από τα αμέτρητα πλήθη του αφυπνισμένου λαού -συμπεριλαμβανομένων και των Μαπούτσε – που τίμησαν αγωνιστικά την «ημέρα της γυναίκας» κατακλύζοντας δρόμους και πλατείες σε όλη τη χώρα.

Η διεύρυνση των ταξικών ανισοτήτων

Θεωρείται πλέον ως δεδομένο το ότι ο μεν κορονοϊός δεν έχει ταξικές προτιμήσεις, αλλά η ίαση της ασθένειας που προκαλεί και τα μέτρα που λαμβάνονται ή δεν λαμβάνονται από τις κυβερνήσεις για την αντιμετώπισή της διευρύνουν τις υφιστάμενες ήδη ταξικές ανισότητες και περιθωριοποιούν τα αδύναμα κοινωνικά στρώματα.
Η κυβέρνηση της Χιλής (18,7 εκατ.κάτοικοι) έλαβε στις 16 Μαρτίου τα γνωστά μας μέτρα «έκτακτης ανάγκης» για την αντιμετώπιση της πανδημίας στα 2/3 της χώρας. Η καραντίνα ήταν αυστηρή και συνοδεύτηκε από απαγόρευση της κυκλοφορίας το βράδυ κα των ηλικιωμένων (πάνω από 75 ετών). Την εποπτεία τήρησης των μέτρων ανέλαβε ο στρατός!
Πολύ σύντομα αναδύθηκαν οι σοβαρές επιπτώσεις που εξελίσσονται καθημερινά σε δραματικές. Επίσημα, τις πρώτες βδομάδες ης καραντίνας ένα εκατ. εργαζόμενοι έχασαν τη δουλειά τους, ενώ χιλιάδες εξαναγκάστηκαν σε μεγάλη μείωση των μισθών τους. Χιλιάδες, επίσης, οικογένειες που βιοπορίζονται βασικά ή αποκλειστικά στις υπαίθριες αγορές βρίσκονται σε απόγνωση ξύλα και πέτρες.
Στις φτωχιές γειτονιές των μεγάλων πόλεων οι κάτοικοι μην έχοντας δουλειά και τροφή ή βοήθεια από το κράτος εξεγείρονται ήδη και διεκδικούν κυριολεκτικά τις ζωές τους, ορισμένες φορές με ξύλα και πέτρες κατά της αστυνομίας. Η κυβέρνηση απαντά με στρατικοποίηση των περιοχών, όπου υπάρχουν διαμαρτυρίες. Αυτό και αν είναι «εμπέδωση της κοινωνικής ειρήνης». Αξίζει ιδιαίτερη και πιο αναλυτική αναφορά σε επόμενο φύλλο στις ομάδες αλληλεγγύης που έχουν δημιουργηθεί από εξεγερμένους –ες.

«Ξαναγίναμε λαός»»

Την Πρωτομαγιά, «η εξέγερση» έκανε και ορατή -στο πλαίσιο των νέων συνθηκών- την παρουσία της σε αρκετές πόλεις, διαψεύδοντας όσους είχαν ελπίσει ή πιστέψει στην εξαφάνισή της. Την παρουσία τους, όμως έδωσαν και ισχυρές και δυνάμεις καταστολής με στόχευση το συνδικαλισμό και την ενημέρωση. Στις πάνω από εκατό συλλήψεις στο Σαντιάγο 15 είναι ηγετικά συνδικαλιστικά στελέχη και 20 δημοσιογράφοι, φωτορεπόρτερ και ανταποκριτές του χιλιάνικου ανεξάρτητου τύπου και ξένων ειδησεογραφικών πρακτορείων (π.x CNN). Αντίστοιχη εικόνα και στο Βαλπαραίσο. Μεγάλος ήταν, εξάλλου ο αριθμός των τραυματισμένων.

Οι ΜΕΘ ασφυκτιούν

Στη Χιλή των μεγάλων κοινωνικών ανισοτήτων όπου οι πλουσιότεροι έχουν εισόδημα 13,6 φορές υψηλότερο από τους φτωχούς (2017), του ιδιωτικοποιημένου σε μεγάλο βαθμό συστήματος υγείας όπου τουλάχιστον το 12% του πληθυσμού δεν μπορεί να έχει πρόσβαση, του ιδιωτικοποιημένου ασφαλιστικού συστήματος που δίνει χαμηλές συντάξεις και πολλές φορές με καθυστέρηση, της ακριβής τιμής του νερού και του ηλεκτρικού (και αυτά ιδιωτικά), των χαμηλών μισθών, της ελαστικής μορφής απασχόλησης και της εργοδοτικής ασυδοσίας, του πανάκριβου εκπαιδευτικού συστήματος που δημιούργησε φοιτητικά δάνεια που πνίγουν πολλές οικογένειες που δεν μπορούν να τα ξεπληρώσουν και τόσα άλλα, μπορεί η πανδημία να εξελιχθεί σε τραγωδία για «τους- τις από κάτω»
Τις τελευταίες ημέρες στη Χιλή , όπως και σε άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής, η πανδημία καλπάζει καθημερινά με επίκεντρο το πυκνοκατοικημένο Σαντιάγο (7 εκατ. κάτοικοι). Την Πέμπτη (11/6) καταγράφηκαν 154.092 κρούσματα και 2.648 θάνατοι).
Ο υπουργός Υγείας δηλώνει ότι στο Σαντιάγο οι ΜΕΘ για τον ιό βρίσκονται στο 95%, στο Βαλπαραίσο και σε πόλεις του Νότου λίγο πιο χαμηλά και σε εθνικό επίπεδο στο 87%. Ανακοίνωσε επίσης, ότι το Σαντιάγο, η πόλη -κεντρικό λιμάνι της Χιλής Βαλπαραίσο και η τουριστική Βίνια δελ Μαρ, μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, ξαναμπαίνει σε αυστηρή καραντίνα και αυξάνονται τα πρόστιμα για τους παραβάτες της καραντίνας. Για την ενίσχυση του συστήματος υγείας ούτε μια λέξη.