Γράφει ο Δημήτρης Λεοντής

Ο αλτρουισμός είναι το ακριβώς αντίθετο του εγωισμού. Είναι η ανιδιοτελής, αυθόρμητη και χωρίς κόστος πράξη προσφοράς ή βοήθειας σε κάποιο άλλο άτομο που φαίνεται να υποφέρει από πόνο ή ανάγκη, χωρίς να έχουμε την προσδοκία να πάρουμε κάτι σε αντάλλαγμα.

Η διάκριση μεταξύ των διαφόρων μορφών αλτρουισμού ίσως είναι δύσκολη. Συχνά πιστεύουμε ότι κρύβονται εγωιστικά κίνητρα πίσω από πραγματικές αλτρουιστικές παρορμήσεις και αντίστροφα. Η ενσυναίσθηση όμως είναι ο σημαντικός παράγοντας που μας παρακινεί να επιδείξουμε αλτρουιστικές συμπεριφορές. Σήμερα μπορούμε να συναντήσουμε τις ακόλουθες μορφές αλτρουισμού:

– Η αλτρουιστική παρόρμηση, (πραγματικός αλτρουισμός) συνεπάγεται την αυθόρμητη και ανιδιοτελή παροχή βοήθειας, π.χ. σε πρόσφυγες, σε μετανάστες και σε άλλες κοινωνικές ομάδες.

– Ο μαθημένος αλτρουισμός, περιλαμβάνει μία συμπεριφορά που έχει ενισχυθεί από το περιβάλλον που μεγαλώσαμε, π.χ. να αφήνουμε χρήματα στο παγκάρι της εκκλησίας.

– Ο σκόπιμος αλτρουισμός, περιλαμβάνει μια προσδοκία αμοιβαιότητας και βασικά πρόκειται για μία εγωιστική πράξη, με σκοπό την επίδειξη μιας πλαστής (φαντασιόπληκτης) ανωτερότητας από τους συνανθρώπους μας, π.χ. κάποιοι ‘‘φιλανθρωπικοί’’ σύλλογοι, που ναρκισσιστικά επιδεικνύουν τις χορηγίες τους.

Η αλτρουιστική παρόρμηση θεωρείται ότι προέρχεται από την ενσυναίσθηση. Η ενσυναίσθηση, μας δίνει τη δυνατότητα να μπούμε στη θέση των άλλων και να δούμε τον κόσμο με τα δικά τους μάτια. Κατά έναν τρόπο, μπορούμε να νιώσουμε τον πόνο των άλλων ανθρώπων.

Ο γνήσιος αλτρουισμός, η προθυμία να θυσιάσει κάποιος το δικό του συμφέρον για να βοηθήσει τους άλλους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που δεν είναι μέλη της οικογένειάς του, και όχι απλώς για να κερδίσει κάτι ως αντάλλαγμα στο μέλλον, μπορεί να εξηγήσει την έννοια της ανθρώπινης συνεργασίας.