Ο ΣΥΡΙΖΑ στροβιλίζεται σε μια οξεία πολιτική και ιδεολογική αντιπαράθεση . Καινούργια ρεύματα και τάσεις δημιουργούνται και καταθέτουν πλατφόρμες με ιδεολογικές και πολιτικές θέσεις.

Απ´ αυτήν την διαδικασία ο ΣΥΡΙΖΑ βγαίνει πλουσιότερος σε ιδέες και προτάσεις από οποιοδήποτε άλλο αριστερό κόμμα στην Ευρώπη και φαίνεται να έχει αφομοιώσει την πείρα από την επαναστατική δράση δυο αιώνων στην Γηραιά ήπειρο.
 
Deja vu

Υπάρχει μια παρόμοια περίοδος στο ελληνικό αριστερό κίνημα που μοιάζει με την τωρινή . Αρχίζει το 1972  μέσα στην χούντα και τελειώνει το 1977.  Ήταν η εποχή με την πιο οξεία ιδεολογική διαπάλη που παρήγαγε πλούτο προτάσεων και δράσεων, αλλά δυστυχώς  οδήγησε στην αποδιάρθρωση των οργανωτικών σχημάτων και στην πολιτική αδρανοποίηση των αριστερών μελών και στελεχών.

Τελικά αναδείχθηκε ως ηγεμονική δύναμη της κεντροαριστεράς το ΠΑΣΟΚ.
 
Η παραγωγή της ιδεολογίας 
 
Πώς όμως γίνεται με ένα τόσο πλούτο ιδεών να είμαστε καθηλωμένοι και να αναπαράγουμε εσωκομματική μιζέρια;

Η απάντηση κρύβεται στον τρόπο που παράγονται οι ιδέες και στην έλλειψη μηχανισμού για την σύνθεσή τους .

Η ιδεολογία, καλώς ή κακώς, δεν παράγεται μέσα στο κόμμα αλλά μέσα από σχήματα που έχουν τα εύηχα ονόματα τάσεις ή ρεύματα αλλά στην ουσία είναι οι αρνητικά φορτισμένες παλιές φράξιες. Έτσι έχουμε τις κάτωθι ομάδες : 53+, αριστερό δίκτυο, προεδρική κίνηση μελών, ομπρέλα , πασοκογενείς, ριζοσπαστική εναλλακτική ενότητα κ.λ.π. Η παραγωγή της ιδεολογίας γίνεται μέσα από συνελεύσεις των φραξιών. Τώρα τελευταία αυτές οι συνελεύσεις γίνονται κυρίως διαδικτυακά. Είναι φανερές ή κρυφές αλλά σε κάθε περίπτωση χρειάζεται κάποιο είδος πρόσκλησης για να συμμετέχει ένα απλό μέλος.

Τέλος δεν λείπουν και οι πανελλήνιες συνδιασκέψεις. Στην συνέλευση μιλάει κάποιος πρωτοκαπετάνιος και επακολουθεί συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων και μέσω αυτής της διαδικασίας επέρχεται η παραγωγή της ιδεολογίας και η ιδεολογική ομογενοποίηση των μετεχόντων .
 
Οι μηχανισμοί 
 
Ως γνωστόν τα ρεύματα και οι τάσεις δεν παράγουν μόνο ιδέες αλλά και μηχανισμούς . Για το αληθές του λόγου τούτου αλιεύω τα κάτωθι που σχετίζονται με την δημιουργία του ρεύματος «ριζοσπαστική εναλλακτική ενότητα» από τα σπλάχνα του παλιότερου ρεύματος «κίνηση μελών» :

• Χρεώνουν οι μεν στους δε «πολιτική πλαδαρότατα , ιδεολογικό έλλειμμα , προσωποπαγείς μηχανισμούς και φέουδα» 
• Και ανταπαντούν οι δε ότι οι μεν χρεώνονται με «ιδεολογική εγκατάλειψη και παράλυση της κίνησης»

Στελέχη της νέας τάσης χρεώνουν υπουργούς και νυν προβεβλημένους βουλευτές ότι αφενός εξακολουθούν να λειτουργούν ως «στείρα τάση» και αφετέρου, ότι χρησιμοποιούν την διεύρυνση ως όχημα δημιουργίας προσωπικών μηχανισμών.

Η άλλη πλευρά αντιτείνει ότι «ο λόγος της διάσπασης είναι ο έλεγχος των μηχανισμών εν όψει και της ανάδειξης νέων νομαρχιακών οργανώσεων.» 

Όλα τα ανωτέρω αλιεύτηκαν από «Το παρασκήνιο της διάσπασης των προεδρικών στον ΣΥΡΙΖΑ».

Ουδείς όμως  αρνείται την ύπαρξη των μηχανισμών, αλλά κατηγορεί την άλλη τάση ότι τους κάνει προσωποπαγείς .
 
Εξωσωματική παραγωγή ιδεολογίας και εσωκομματική σύνθεση ιδεών
 
Έτσι έχουμε εξωσωματική (εκτός οργάνων ) παραγωγή ιδεολογίας αλλά επιχειρούμε να κάνουμε εσωκομματική σύνθεση ιδεών και εδώ είναι το πρόβλημα.

Δεν έχουμε ικανοποιητικό μηχανισμό σύνθεσης ιδεών και απόψεων . Η σύνθεση των ιδεών γίνεται στα  όργανα αλλά η παραγωγή των ιδεών στις φράξιες  εκτός οργάνων.

Το αποτέλεσμα το ξέρουν όλοι. Από ορισμένες περιπτώσεις που ξέρω θα επιχειρήσω να γενικεύσω.

Σε κομματικές οργανώσεις που επικρατεί μια ορισμένη φράξια, δεν φαίνεται έντονα το εσωκομματικό πρόβλημα. Οι αποφάσεις λαμβάνονται εύκολα και οι συνθέσεις  επιτυγχάνονται, αφού υπάρχει το υπόβαθρο της υποκείμενης φράξιας. Σε αυτή την περίπτωση το πρόβλημα εμφανίζεται στις σχέσεις της οργάνωσης με τις ανωτεροβάθμιες και κατωτεροβάθμιες οργανώσεις ὀπου επικρατεί διαφορετική φράξια. Έτσι,  έχουμε το φαινόμενο της επίρριψης πολιτικών ευθυνών για την  όποια  δυσλειτουργία  από την μια οργάνωση στην άλλη.

Τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα όταν ένα κομματικό όργανο ισορροπεί ανάμεσα σε δυο αντίρροπες εσωκομματικές τάσεις. Η ισορροπία είναι δυναμική και η παραγωγή αποφάσεων, αν δεν μπλοκάρεται, γίνεται με δυσκολία. 

Το γενικό κακό είναι ότι και όταν έχουμε αποφάσεις, αυτές υποσκάπτονται αφού ερμηνεύονται διαφορετικά από τις υποκείμενες φράξιες.
 
Και όμως υπάρχει λύση
 
Αν δεν μπορούμε να συνθέσουμε απόψεις θα αποσυνθέσουμε το κόμμα.

• Η λύση είναι να υιοθετήσουμε ένα νέο μηχανισμό παραγωγής αποφάσεων. 
• Η λύση πρέπει να είναι σύμφωνη με το καταστατικό του κόμματος. 
• Η λύση δεν πρέπει να απέχει πολύ από τις διαδικασίες που ως τώρα εφαρμόζουμε.
• Η λύση πρέπει να είναι απλή ώστε να εφαρμόζεται εύκολα.
• Η λύση πρέπει να έχει μικρό αν όχι μηδενικό κόστος μετάβασης.
• Η λύση πρέπει να ευνοεί και να αναδεικνύει τον δημοκρατικό διάλογο.
• Η λύση πρέπει να τονώσει την εσωκομματική ζωή και να ενθαρρύνει τη συμμετοχή νέων και παλιών μελών στην εσωκομματική ζωή.

 
Η Πολιτική Γραμματεία και τα συντονιστικά εισηγούνται , η Κεντρική Επιτροπή, οι νομαρχιακές και οι Ο.Μ. αποφασίζουν.

Όμως όλες οι εισηγήσεις και αντιεισηγήσεις  πρέπει να υποβάλλονται γραπτώς και οι αποφάσεις να λαμβάνονται στην Κεντρική Επιτροπή και στις οργανώσεις με ψηφοφορία.
 
Και τι γίνεται με την γραφειοκρατία;
 
Εδώ χρειάζεται μέγιστη προσοχή.Για να αποφύγουμε την γραφειοκρατία πρέπει να κάνουμε μερικές δημοκρατικές αβαρίες. 

• Οι αποφάσεις στην Κεντρική Επιτροπή  στις Ν.Ο. και στις Ο.Μ. λαμβάνονται με ψηφοφορία, χωρίς να προηγηθεί συζήτηση στο σώμα . Η ανταλλαγή απόψεων και επιχειρημάτων γίνεται γραπτά επί των εισηγήσεων που έρχονται από την Πολιτική Γραμματεία και τα συντονιστικά και πρέπει να είναι διαθέσιμα σε κάθε μέλος που αποφασίζει πριν από την ψηφοφορία. Έτσι η ανταλλαγή προτάσεων και επιχειρημάτων γίνεται πριν την σύγκληση του σώματος που αποφασίζει (αναφέρομαι στην Κεντρική Επιτροπή και τα συντονιστικά). Το σώμα που συγκαλείται αποφασίζει δια ψηφοφορίας και δεν συζητά . Αυτό είναι αναγκαίο διότι πρακτικά οι λίστες των ημερήσιων διατάξεων που υποβάλλονται στα αποφασιστικά σώματα είναι μεγάλες και ο χρόνος των συνελεύσεων μικρός . Η έλλειψη συζήτησης στην συνέλευση είναι αβαρία, αλλά υποκαθίσταται από την γραπτή συζήτηση που προηγείται από τον χρόνο της συνέλευσης .  Εν πάσει περιπτώσει είναι καλύτερη λύση από μια συνέλευση με μακρά ημερήσια διάταξη , που η συζήτηση διεξάγεται υπό χρονική πίεση και ο κάθε ομιλητής έχει στην διάθεση του 2 λεπτά για να πει τις απόψεις του και άντε 1 ακόμη λεπτό για δευτερολογία (περίπτωση που τα κομματικά μέλη φαίνονται  αδέξιοι)
• Αν υπάρχει εισήγηση χωρίς να υπάρχει αντιεισήγηση ἠ αντιπροτάσεις για κἀποια σημεἰα της εισήγησης , αυτομάτως θεωρείται ότι υπερψηφίστηκε και δεν ασχολείται η συνέλευση του σώματος περαιτέρω  .
• Δυνατότητα κατάθεσης  γραπτής αντιεισήγησης ἠ επιμέρους αντιπροτάσεων έχουν όλα τα μέλη του σώματος.
• Η αρχική εισήγηση μπορεί να αναμορφώνεται διαρκώς από εκείνον/ους που την κατέθεσαν, ενσωματώνοντας εν μέρει ή εν συνόλω προτάσεις που υποβάλλονται κατά τη διάρκεια της ανωτέρω διαδικασίας και γίνονται δεκτές από τον εισηγητή ή τους εισηγητές.
• Τα αποφασιστικά όργανα εξουσιοδοτούν τα εισηγητικά να δρουν σε έκτακτη ανάγκη κατά το δοκούν. Σε αυτή την περίπτωση οι εισηγητές , συντάσσουν γραπτό απολογισμό που θα υπερψηφίζεται ή θα καταψηφίζεται στο αποφασιστικό όργανο . Και εδώ η ανταλλαγή επιχειρημάτων γίνεται γραπτά .
• Τα θέματα της ημερήσιας διάταξης των συνελεύσεων  εισάγονται αποκλειστικά από τα μέλη των εισηγητικών οργάνων.
• Όλες οι κομματικές επιτροπές και ομάδες εργασίας λογοδοτούν γραπτά στο σώμα που τις συγκρότησε. Σε περίπτωση ασυμφωνίας μεταξύ των μελών των επιτροπών/ομάδων συντάσσονται διαφορετικές εκθέσεις .
• Οι κομματικές επιτροπές και οι ομάδες εργασίας δεν αναλαμβάνουν εξωτερικές δράσεις. Μπορούν όμως να εισηγούνται δράσεις, υποβάλλοντας γραπτό αίτημα στα εισηγητικά όργανα και τα εισηγητικά όργανα τα θέτουν γραπτά  στις συνελεύσεις . 
• Σε έκτακτες περιπτώσεις τα εισηγητικά όργανα μπορούν να φέρουν στις συνελεύσεις θέμα για ζωντανή συζήτηση κατά παράβαση του πρώτου κανόνα . Σε αυτήν την περίπτωση είναι απαραίτητη α) η γραπτή εισήγηση , β) η αιτιολόγηση του «έκτακτου» και  γ) ο περιορισμός σε μονοθεματική  ατζέντα για το υπό «δημόσια» συζήτηση θέμα.

Χάβρα Ιουδαίων ή δημοκρατικές συνελεύσεις
 
Οι ανωτέρω δημοκρατικές αβαρίες θα συντομεύσουν όσο ποτέ τη λήψη αποφάσεων στην Κεντρική Επιτροπή και στις συνελεύσεις.

Το τίμημα για τις αβαρίες είναι ελάχιστο αν συγκρίνει κανείς το πώς γίνεται μέχρι τώρα ο διάλογος και τελικά η σύνθεση των απόψεων σε αυτά τα κομματικά όργανα. 
 
Το προτεινόμενο μοντέλο λήψης απόφασης αν συγκριθεί με το υπάρχον είναι φανερό ότι είναι ανώτερο :

• Στη σύνθεση απόψεων.
• Σε ταχύτητα.
• Σε δομημένο τρόπο λήψης αποφάσεων.
• Σε δημοκρατικότητα.
• Στην καταστατική νομιμότητα.

 
Το νυν σύστημα δισκολεύεται να πάρει αποφάσεις
 
Το νυν σύστημα παραγωγής αποφάσεων έχει ασάφειες και είναι δυσλειτουργικό.
Στο ανώτατο επίπεδο οι αποφάσεις λαμβάνονται από την Πολιτική Γραμματεία και η υποβολή τους στην Κεντρική Επιτροπή γίνεται μόνο για να αντλήσουν νομιμότητα. Ανάλογα συμβαίνουν και στα κατώτερα επίπεδα λήψης αποφάσεων. Οι φράξιες ενεργούν ανασταλτικά και υπονομευτικά στην όλη διαδικασία. Τέλος είναι βάσιμη η κατηγορία που εκπέμπεται από την Δεξιά ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δυσκολεύεται να πάρει αποφάσεις .
 
Να τολμήσουμε την αλλαγή
 
Η έμπνευση για το νέο μοντέλο εδράζεται στην πραγματική ανάγκη να έχουμε ένα κόμμα με έναν απλό και αποτελεσματικό μηχανισμό λήψης αποφάσεων που είναι προαπαιτούμενο για να μπορέσει να ξανακυβερνήσει την Ελλάδα. Αν θέλουμε να αλλάξουμε την κοινωνία επι το δημοκρατικότερο επιβάλλεται να κάνουμε το κόμμα δημοκρατικότερο.