Το 1937, στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο, η κυβέρνηση των Δημοκρατικών ζήτησε από τον Πάμπλο Πικάσο να ζωγραφίσει τη σφαγή στη Γκουέρνικα. Μια μικρή πόλη των Βάσκων, που είχε ισοπεδωθεί από τα αεροπλάνα του Χίτλερ και του Μουσολίνι, συμμάχων του Φράνκο.
 
Δεν υπήρχαν φωτογραφίες από την πόλη, παρά μόνο η μαρτυρία του Τζόρτζ Στίρ, ενός θαραλλέου πολεμικού ανταποκριτή των βρετανικών Times. Με βάση τις ανταποκρίσεις του Στιρ, ο διάσημος Ισπανός ζωγράφος δημιούργησε το περίφημο έργο, που ευαισθητοποίησε την παγκόσμια κοινή γνώμη για τα φασιστικά εγκλήματα.
 
Στην περίπτωση της Ουκρανίας, ο Πούτιν είχε υποτιμήσει, μεταξύ των άλλων, και τη σημασία των εικόνων. Η Ουκρανία έχει καλό δίκτυο ίντερνετ και είναι η πρώτη περίπτωση στην ιστορία που τα social media καταγράφουν- αναπαριστούν τόσο συστηματικά τον πόλεμο και επηρεάζουν την πορεία του.
 
Δεν είναι τυχαίο ότι ο Λευκός Οίκος συγκέντρωσε τις πρώτες μέρες του πολέμου, 30 TikTok influencers για να τους ενημερώσει για την πορεία των συγκρούσεων. Όποιος δεν αντιλαμβάνεται τη σημασία των social media, «δεν καταλαβαίνει τον τρόπο που διεξάγεται ο πόλεμος τον 21ο αιώνα», σχολίαζε ο Πίτερ Σίνγκερ, συγγραφέας του #LikeWar, ενός βιβλίου για τη σχέση των μέσων κοινωνικών δικτύων και των σύγχρονων πολεμικών συγκρούσεων.
 
Προφανώς οι Ρώσοι αξιωματικοί που εγκατέλειψαν κακήν-κακώς τη Μπούσα και τις άλλες γειτονικές με το Κίεβο περιοχές, το τελευταίο πράγμα που είχαν στο μυαλό τους είναι οι εικόνες με τα εκατοντάδες πτώματα που άφησαν πίσω. Πολλαπλασιασμένες από τα ΜΜΕ και τα social media, οι φωτογραφίες αυτές και τα βίντεο συνταράσσουν την παγκόσμια κοινή γνώμη και αλλάζουν την πορεία του πολέμου.
 
Ήδη η Γερμανίδα υπουργός Αμυνας δήλωσε χθες , μετά την αποκάλυψη της σφαγής στη Μπούσα, ότι  η ΕΕ θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο να σταματήσει τις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Πρόκειται για ριζική στροφή της μέχρι τώρα γερμανικής πολιτικής.
 
Οι ηγέτες της Δύσης έσπευσαν να καταδικάσουν τα εγκλήματα πολέμου ενώ πολλαπλασιάστηκαν οι φωνές για νέες κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας και για αποστολή περισσότερων οπλικών συστημάτων στην Ουκρανία. Η προοπτική μιας συμφωνίας,  που είχε διαφανεί  μετά τις τελευταίες διαπραγματεύσεις, δεν εκλείπει τελείως, αλλά απομακρύνεται.
 
Οι φωνές της Μόσχας περί «προβοκάτσιας » δεν αντέχουν σε σοβαρή κριτική. Οι εικόνες καταγράφησαν και από δυτικούς δημοσιογράφους που βρέθηκαν στην πόλη. Μπορεί ο Ουκρανός πρόεδρος, ως πρώην ηθοποιός, να έχει γνώσεις σκηνοθεσίας, αλλά είναι αδύνατον ανθρώπινο χέρι να σκηνοθέτησε τα πτώματα στους δρόμους και τις αυλές των σπιτιών.
 
Η ιδέα ότι οι Ουκρανοί φύτεψαν στους δικούς τους από μια σφαίρα στο κεφάλι για να τους φωτογραφίσουν, είναι αστεία και μακάβρια συγχρόνως. Ο Πούτιν και οι στρατηγοί του αντιμετωπίζουν πλέον και επισήμως την κατηγορία των εγκληματιών πολέμου. Άλλωστε, όσοι έχουν βρεθεί σε ένοπλες συγκρούσεις γνωρίζουν ότι δεν υπάρχουν καθαροί πόλεμοι:  αυτές είναι οι πραγματικές εικόνες σε κάθε πόλεμο. Και αυτόν τον ξεκίνησε ο Ρώσος πρόεδρος.
 
Ο Πικάσο ζούσε στο Παρίσι στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής. Σύμφωνα με μια πλατιά διαδομένη ιστορία, ένας Γερμανός αξιωματικός είδε στο διαμέρισμα του μια φωτογραφία της Γκουέρνικα και τον ρώτησε:
 
«Εσείς το κάνατε αυτό;»
«Οχι εσείς», απάντησε ο Πικάσο.

ΥΓ Mαρτυρία στη σημερινή Liberation του Ronaldo Schemidt, φωτογράφου της Agence France-Presse(AFP-Γαλλικό Πρακορείο Ειδήσεων):

«Πήγαμε μόνοι μας στη Μπούσα, με δύο συναδέλφους του AFP και έναν οδηγό. Οδηγήσαμε γύρω από την πόλη, μιλήσαμε με ανθρώπους. Σε ένα σημείο, ένας άντρας μας είπε να πάμε λίγο πιο μακριά, υπήρχε ένας δρόμος γεμάτος πτώματα. Πήγαμε εκεί, ήταν τρομερό. Πρώτα είδαμε τρία πτώματα, μετά πέντε και πάλι τρία ή τέσσερα.

Ένας άνθρωπος σκοτώθηκε πανω στο ποδήλατό του, Άλλος με τα χέρια δεμένα πίσω από την πλάτη του. Άλλος στο σπίτι του, έξω από την πόρτα του. Νέοι και γέροι. Κανένα πτώμα γυναίκας. Δεν μπορώ να πω αν κάποιοι εκτελέστηκαν, επειδή δεν ήθελα να δω τις λεπτομέρειες, ήταν πολύ δύσκολο.»