Οι πωλήσεις του πρώτου φύλλου της «Εποχής» του 2022 μας επιφύλασσαν μια ευχάριστη έκπληξη: η κυκλοφορία ήταν διπλάσια σε σύγκριση με αυτή που είχαμε ξεκινώντας τον Σεπτέμβριο του 2021. Με τη βοήθεια, βέβαια, της Εποχής των βιβλίων και των έργων του Κυριάκου Κατζουράκη, για να μην παίρνουν τα μυαλά –και τα οικονομικά μας– αέρα.
Μπορούμε, ωστόσο, να το εισπράξουμε και σαν αναγνώριση της προσπάθειάς μας να καλύπτουμε τις ανάγκες των αναγνωστών μας, αλλά και τις δικές μας, για ενημέρωση και γόνιμη συζήτηση πάντα με κριτική ματιά από τη σκοπιά της Αριστεράς. Με εμπιστοσύνη στην τεκμηρίωση των συλλογικών ή προσωπικών απόψεων που διατυπώνουμε, αλλά και με σεβασμό στην άλλη άποψη. Με μαχητική υποστήριξη των θέσεων που κάθε φορά επιλέγουμε, αλλά με απέχθεια για τη μονοφωνία. Με άλλα λόγια, σαν αναγνώριση της συμβολής μας στην κάλυψη της ανάγκης για μια συζήτηση που συχνά δεν γίνεται. Τουλάχιστον στον βαθμό και με τον τρόπο που απαιτεί η κρισιμότητα των καιρών.
Από τα ευχάριστα στα δυσάρεστα
Την ίδια μέρα που είχαμε αυτή την ευχάριστη έκπληξη, μας περίμενε και μια δυσάρεστη. Το πολιτικό συμβούλιο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, κατά πλειοψηφία, αποδέχτηκε την πρόταση του προέδρου του να εισηγηθεί στο επικείμενο συνέδριο ορισμένες καταστατικές ανατροπές, από τις οποίες πολλές είναι θετικές κι άλλες πιθανό να προκαλέσουν διαιρετική εσωστρέφεια, τη στιγμή που χρειάζεται πανστρατιά για την απαλλαγή από τη λαίλαπα της νεοφιλελεύθερης Δεξιάς. Φανταστείτε ένα κόμμα να απομειώνει το μόνο δυνατό πλεονέκτημά του, ανοίγοντας την όρεξη του Μητσοτάκη για εκλογικό αιφνιδιασμό.
Η σκέψη μας από τη μια έκπληξη στην άλλη πήγε αυθόρμητα, καθώς η έναρξη της σχετικής με το καταστατικό συζήτησης έγινε με ανορθόδοξο τρόπο. Όχι με τη διατύπωση μιας ολοκληρωμένης πρότασης που συνοδεύεται από τις μειοψηφούσες απόψεις, που μπαίνουν και οι μεν και οι δε με ισότιμο τρόπο στην κρίση των μελών, αλλά με νον πέιπερ, που μεταμφιέζονται από φίλιο και εχθρικό Τύπο σε πανομοιότυπα «ρεπορτάζ». Τα οποία κυκλοφορούν χωρίς αντίλογο, συνοδευόμενα απλά από κάποιους αριθμούς για τις υπέρ και κατά ψήφους.
Έχουμε κάνει προσπάθειες να μη συζητάμε μ’ αυτό τον τρόπο και θεωρούμε υποχρέωσή μας να κάνουμε από τις στήλες μας αυτή τη συζήτηση που δεν γίνεται. Στο μέτρο των δυνατοτήτων μας ή και υπερβαίνοντάς το στην ανάγκη. Αναζητώντας τα επιχειρήματα, όχι τον εντυπωσιασμό ή τις κραυγές. Ούτε πριμοδοτώντας τον εύκολο ενθουσιασμό ή την κατάθλιψη. Και για το συγκεκριμένο και για άλλα ζητήματα, που θα σημαδέψουν αυτό το συνέδριο.
Από το πρίσμα του κριτικού ελέγχου
Μα γιατί τόση ανησυχία, θα αναρωτηθεί κάποιος. Δεν συμφωνείτε που αναβαθμίζεται η συμμετοχική διαδικασία, για παράδειγμα, που υποχρεώνεται η ηγεσία να ζητάει τη γνώμη των μελών με δημοψηφίσματα; Ή να εκλέγεται η Κεντρική Επιτροπή απ’ ευθείας από τα μέλη; Δεν είναι αναβάθμιση της δημοκρατίας, της συμμετοχής, της αντιπροσωπευτικότητας;
Ο Κάρολος μάς έμαθε να αναζητούμε την πραγματικότητα όπως είναι, όχι όπως φαίνεται. Προσπαθούμε, όχι πάντοτε με επιτυχία, να αποφεύγουμε τις γενικότητες και τις γενικεύσεις. Και βέβαια είναι αναβάθμιση της δημοκρατικής λειτουργίας και της συμμετοχής των μελών, όταν αυτά καλούνται μετά από μια διεξοδική συζήτηση να τοποθετηθούν με την αποφασιστική ψήφο τους. Και πρέπει να βαθύνει με την καθημερινή συμμετοχή στην κοινωνική και πολιτική δράση. Να μην καταλήξει αυταπάτη. Έχει, όμως, σχέση με τη συμμετοχή και τη δημοκρατία η εκλογή ενός πολυμελούς πανελλαδικού καθοδηγητικού οργάνου από ένα αδιαβάθμητο και με άγνωστα σε μεγάλο βαθμό στους περισσότερους πρόσωπα ψηφοδέλτιο; Πώς θα μπορέσει να επιτευχθεί η βέλτιστη σύνθεση, χωρίς να μετατραπεί σε γερουσία άνευ ρόλου και ευθυνών, όταν προβλέπεται μεν ποσόστωση για άνδρες και γυναίκες, όχι όμως και κάτι ανάλογο για μισθωτούς και ελεύθερους επαγγελματίες, για βιομηχανικούς εργάτες και αγρότες, για νέους και άνεργους, για αυτόχθονες και μετανάστες, για Θεσσαλούς και Κρητικούς, για Μακεδόνες και Μοραΐτες –και τράβα κορδέλα; Δεν το εξασφαλίζαμε πάντοτε ως τώρα. Πώς θα το εξασφαλίσουμε στο μέλλον;
Αυτοί που θα κληθούν να το εκλέξουν μ’ αυτό τον τρόπο, δεν αναβαθμίζουν τη συμμετοχή τους, υποβαθμίζονται σε ψηφοφόρους. Και η εκλογή από ένα ψηφοδέλτιο χωρίς οποιαδήποτε πρόνοια για την εκπροσώπηση όλων των απόψεων και των τάσεων στο τελικό αποτέλεσμα, δεν έχει ιδιαίτερη σχέση με τη δημοκρατία. Και μάλιστα σε ένα κόμμα που καθιέρωσε την απλή αναλογική. Αλλά και η αντιπροσωπευτικότητα δεν υπηρετείται χωρίς την πρόνοια να είναι η σύνθεσή του αντανάκλαση της κοινωνικής σύνθεσης. Πιο πολύ με δικαιολογία για την άμεση εκλογή του προέδρου καταλήγει να μοιάζει η συγκεκριμένη πρόταση. Να που τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά όσο φαίνονται χωρίς συζήτηση. Κι αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα.
Μάθαμε να δίνουμε μάχες
Όσο περνάει από το χέρι μας θα επιδιώξουμε αυτή τη συζήτηση με επιχειρήματα και νηφαλιότητα. Το έχουμε όλοι ανάγκη. Πρέπει να βρούμε τον τρόπο. Αυτή η εφημερίδα γεννήθηκε πριν από 33 χρόνια από μια δύσκολη διάσπαση, του ΚΚΕ Εσωτερικού. Έμαθε, όμως, να επιζητεί τον διάλογο, τη συζήτηση, την αναζήτηση κοινών τόπων, την κοινή δράση. Έμαθε να δίνει μάχες για την προωθητική ενότητα. Είναι ιστορικά καταγραμμένος ο ρόλος της όχι μόνο στην ίδρυση του ΣΥΡΙΖΑ από την εποχή που ούτε υπήρχε στο μυαλό πολλών από αυτούς που σήμερα δρέπουν τους καρπούς του. Αλλά και στην κινητοποίηση ευρύτερων δυνάμεων της Αριστεράς για να μην παραμείνει ο τότε Συνασπισμός εκτός Βουλής, όταν κινδύνευε πριν 20 χρόνια. Γιατί μας νοιάζει η Αριστερά και όχι η οποιαδήποτε δικαίωση.
Τα λέμε αυτά για να θυμίσουμε πως οι ορίζοντές μας πηγαίνουν πολύ πιο πέρα από τις όποιες εκλογές, παρόλο που εκεί αναγκαστικά θα κάνουμε όλοι ταμείο. Και για να δηλώσουμε πως η κεφαλαιοποίηση τέτοιων συζητήσεων, που έχουμε όλοι ανάγκη, αποτελούν πολιτική κατάθεση και για την επόμενη μέρα. Τίποτε δεν πάει χαμένο.
