Οι κινητοποιήσεις των καλλιτεχνών, των ηθοποιών, των χορευτών, των σπουδαστών και όλου αυτού του πολύχρωμου πλήθους, που τις τελευταίες εβδομάδες κατεβαίνει στους δρόμους, δημιουργεί, καταλαμβάνει και οργανώνει συναυλίες έχουν φέρει σε αμηχανία τόσο την κυβέρνηση όσο και το σύστημα που δομείται γύρω από αυτή. Η αμηχανία αυτή φαίνεται από τις αντιδράσεις των πολιτικών, των υπουργών και του πρωθυπουργού. Η αλαζονεία της βεβαιότητας στηριγμένη στη μιντιακή μονοφωνία, την επικοινωνιακή υπεροπλία και τα μουδιασμένα αντανακλαστικά του κόσμου, η αλαζονεία αυτή που κατέστρεψε το δημόσιο σύστημα υγείας, ξεχαρβάλωσε την παιδεία και σφυρίζει προκλητικά αδιάφορα για τις υποκλοπές, η αλαζονεία αυτή που μπερδεύει το μπόι με τον ίσκιο της μοιάζει για πρώτη φορά ανίκανη να διαχειριστεί ένα πρόβλημα ή έστω να το κουκουλώσει. Να το φιμώσει με τη σιωπή και τον αποκλεισμό ή με τη βία της άμεσης καταστολής.

Την αμηχανία αυτή κλήθηκαν να αναλάβουν οι φιλοκυβερνητικοί δημοσιογράφοι και να την μετατρέψουν σε κάποιο επιχείρημα άμυνας και στη συνέχεια σπίλωσης. Ήδη από την αρχή των καταλήψεων -αλλά όλο και πιο έντονα καθώς οι μέρες περνούν- οι δημοσιογράφοι αυτοί χρησιμοποιούν κυρίως τα ίδια δύο επιχειρήματα. Πρώτον, πως όλα γίνονται γιατί οι διαμαρτυρόμενοι θέλουν να διοριστούν στο δημόσιο και δεύτερον, πως για να γίνεις καλλιτέχνης δεν χρειάζεται να σπουδάσεις.

Η καφρίλα του πρώτου επιχειρήματος είναι ερεθιστική ώστε να απαντήσει κανείς. Η απαξίωση του δημοσίου -μεταξύ αυτών των γιατρών, των νοσοκόμων, των δασκάλων και τόσων ακόμη- ως κάτι το παρασιτικό και αχρείαστο και μάλιστα από μια παράταξη και τους οπαδούς της που κατέκλεψαν το δημόσιο, επωφελήθηκαν από αναθέσεις και διόρισαν για δεκαετίες τα σόγια τους και τα σόγια των σογιών τους έχει κάτι το εξόχως προκλητικό. Παρόλα αυτά θα ήθελα να σταθώ στο δεύτερο επιχείρημα. Και αυτό όχι μόνο γιατί αποτελεί ένα εξίσου φτωχό και γελοίο επιχείρημα με το πρώτο, αλλά γιατί ταυτόχρονα αποκαλύπτει την ποιότητα, την ουσία και τον τρόπο με τον οποίο είναι δομημένη η αντίληψή τους γύρω από τον πολιτισμό.

Το δημοσιογραφικό επιχείρημα πως η τέχνη είναι αποκλειστικά θέμα ταλέντου (οπότε αν έχεις ταλέντο δεν χρειάζεσαι σπουδές και επίσης θα βρεις δουλειά αμέσως), δεν είναι απλώς νηπιακού επιπέδου. Δείχνει πως κάποιος είναι εγκεφαλικά νεκρός. Σε σχέση με τις γνώσεις του γύρω από τη τέχνη και την ιστορία της τέχνης και ακόμα περισσότερο σε σχέση με τους όρους δημιουργίας της τέχνης. Δεν έχει νόημα να παραθέσουμε τα ονόματα των μεγάλων σχολών (δραματικών, μουσικών, εικαστικών, θεωρητικών κτλ) της Ευρώπης, της Ρωσίας και της Αμερικής και των αποφοίτων τους ώστε να επιχειρηματολογήσουμε. Δεν έχει νόημα να μιλήσουμε για τη σημασία της τεχνικής για τη διαμόρφωση τους ταλέντου, της συντεταγμένης σπουδής ως αυτονόητης προϋπόθεσης, της εμβάθυνσης με τη βοήθεια εξειδικευμένων δασκάλων και ομότεχνων.

Και αυτό γιατί η άγνοια την οποία αποκαλύπτει το συγκεκριμένο επιχείρημα δεν είμαι μια έλλειψη. Είναι άποψη. Είναι μια άγνοια η οποία απλώς καλύπτει την πιο βαθιά περιφρόνηση, το μίσος για την τέχνη και τους «κουλτουριάρηδες», την απαξίωση για κάθε τι που δεν είναι μετρήσιμο, λειτουργικό και δεν μεταφράζεται σε φράγκα. Είναι η τεχνοκρατική βλαχιά και η ιλουστρασιόν σκοταδίλα. Είναι η αμορφωσιά ως μάτσο αίτημα και η ευαισθησία ως αδυναμία ή αναπηρία. Είναι η βαρβαρότητα ως τέχνη της κοινής λογικής.

Με λίγα λόγια βρισκόμαστε μπροστά σε δύο κόσμους. Δύο κόσμους που για πρώτη φορά εμφανίζονται στη δημόσια σφαίρα ταυτόχρονα, τόσο ξεκάθαρα και με τέτοια ένταση. Ας αφιερώσουμε λοιπόν στους δημοσιογράφους – κλειδοκράτορες του Πρώτου Κόσμου ένα σύνθημα που ελπίζουμε να εκτιμήσουν. Ένα σύνθημα γραμμένο πάνω από την είσοδο του κατειλημμένου θεάτρου Οντεόν στο Παρίσι κατά την περίοδο του Μάη του ’68:

«Όταν το εθνικό κοινοβούλιο μετατρέπεται σε θέατρο της μπουρζουαζίας, τότε όλα τα θέατρα πρέπει να μετατραπούν σε εθνικά κοινοβούλια».

* Δάνειο – παράφραση της διάσημης μπροσούρας της καταστασιακής διεθνούς.