Αυτό που βλέπουμε στις ειδήσεις τις τελευταίες μέρες, με τις διαδοχικές αποκαλύψεις των Panama Papers και «Ξάγρυπνες Νύχτες», είναι η πάλη ανάμεσα σε δυο διαφορετικές εκδοχές αλληλεγγύης, σε δυο διαφορετικές παγκόσμιες κουλτούρες — η πρώτη πλήρως αναπτυγμένη και η άλλη ακόμα στα σπάργανα.
Η πρώτη εκδοχή αλληλεγγύης είναι προς τους πλούσιους και ισχυρούς, ή, για να είμαστε πιο ακριβείς, προς εκείνους που στήριξαν τον πλούτο τους στη δύναμή τους. Η άλλη εκδοχή αφορά την εμφάνιση νέων μορφών επαναστατικής δημοκρατίας που όλο και περισσότερο αποκτούν παγκόσμιες διαστάσεις. Και οι δυο εξαρτώνται από την ικανότητά τους να δημιουργούν χώρους εκτός των τυπικών δομών του κράτους. […]
Τι σημασία έχει αυτό που Βάλλερσταϊν ήδη ονομάζει «παγκόσμια επανάσταση του 2011»; Αναμφισβήτητα, θα περάσει πολύς καιρός για να εκτιμήσουμε την πραγματική ιστορικής της σημασία. Οι ιστορικοί του μέλλοντος είναι πολύ πιθανό να ερμηνεύσουν αυτή την επανάσταση ως την απαρχή μιας άλλης ριζικής αλλαγής της αντίληψης των πολιτών για τι είναι ένα επαναστατικό, ή ακόμα, ένα δημοκρατικό κίνημα. Σε κάθε περίπτωση, οι λαϊκές εξεγέρσεις δεν έχουν πλέον την μορφή ένοπλης επανάστασης, ούτε επιχειρούν να αλλάξουν το σύστημα εκ των έσω. Η πρώτη κίνηση είναι πάντα να δημιουργήσουν μια νησίδα εκτός συστήματος, ει δυνατόν, εκτός του νομικού πλαισίου της Πολιτείας — έναν πρόδρομο χώρο που επιτρέπει να οραματίζεται κανείς νέες μορφές άμεσης δημοκρατίας.
Αυτό ακριβώς συμβαίνει στη Γαλλία. Οι οργανωτές της πρώτης διαδήλωσης κατά του νέου εργατικού νόμου είχαν κατά νου μια διαμαρτυρία μιας μέρας. Όμως, σχεδόν αμέσως τα πράγματα ξέφυγαν από τον έλεγχό τους. Υπήρξε ένα μαζικό ξέσπασμα δημοκρατικής φαντασίας. Βιβλιοθήκες, πάρκα, εκπαιδευτικά κέντρα, κουζίνες, στούντιο ξεπετάχτηκαν. Χιλιάδες πολίτες έπαιρναν μέρος στις γενικές συνελεύσεις και άρχισαν ενθουσιασμένοι να υιοθετούν και εν συνεχεία να δημιουργούν την δική τους ιδιότυπη εκδοχή αυτής της νέας παγκόσμιας γλώσσας άμεσης δημοκρατίας. Εκατοντάδες χιλιάδες άλλοι ακολούθησαν και συνέβαλαν μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Την ώρα που βετεράνοι ακτιβιστές από όλον τον κόσμο –εμού συμπεριλαμβανομένου– έσπευδαν στο Παρίσι για να προσφέρουν την εμπειρία και τις γνώσεις τους, διαμορφώνονταν νέα, πιο προχωρημένα αιτήματα (διαγραφή χρέους, εισόδημα πολιτών) που ως τότε είχαν τελείως αποκλειστεί από τον «σοβαρό» πολιτικό διάλογο. Καθώς η διαδικασία αυτή απειλεί να περάσει και στα προάστια της εργατικής τάξης και των μεταναστών, η αρχική απαξιωτική στάση του πολιτικού συστήματος φαίνεται να μετατρέπεται σε πανικό, με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι οπλισμένοι άνδρες των δυνάμεων τάξης να αναπτύσσονται πέριξ της νέας Αγοράς, σαν να προσπαθούν στην κυριολεξία να εμποδίζουν την δημοκρατία να ξεχυθεί από τα όριά της.
μετάφραση: Mαίρη Ζαμπετάκη
*Ο David Graber είναι ανθρωπολόγος, ακτιβιστής του αναρχικού χώρου και διδάσκει στοLondon School of Economics. Το κείμενο δημοσιεύθηκε, στα γαλλικά και τα αγγλικά, στην εφ. «Le Monde», στις 12.4.2016
