Ολoένα και αυξάνονται οι φωνές για τη σκιώδη συνεργασία της ελληνικής κυβέρνησης, από την αρχή της πανδημίας, με την αμερικανική εταιρεία επεξεργασίας δεδομένων Palantir, η συμφωνία με την οποία παραμένει άγνωστη μέχρι σήμερα εντείνοντας την καχυποψία για μαζική παραβίαση δεδομένων πολιτών με πρόσχημα την Covid-19.

Και πώς να μην είναι δικαιολογημένη μια τέτοια καχυποψία όταν το ιστορικό της Palantir και η συνεργασία της με αστυνομικές, στρατιωτικές και μυστικές υπηρεσίες στις ΗΠΑ και άλλες χώρες ανά τον κόσμο έχουν μόνο μελανά στιγμιότυπα να εισφέρουν σχετικά με την εκτεταμένη παρακολούθηση πολιτών και την παραβίαση προσωπικών δεδομένων και δικαιωμάτων;

Μια τέτοια χαρακτηριστική περίπτωση με μαζικό φακέλωμα των προσωπικών δεδομένων προσφύγων και μεταναστών στις ΗΠΑ το 2017 και το 2019 οδήγησε στον επώδυνο διαχωρισμό ανήλικων προσφύγων και μεταναστών από τις οικογένειες και τους κηδεμόνες τους, καθώς και στην υλοποίηση μαζικών αστυνομικών επιδρομών σε χώρους εργασίας με σύλληψη εκατοντάδων ανθρώπων.

Τα συστήματα ICM και FALCON της Palantir που φακελώνουν πολίτες

Μεταξύ των «πελατών» της Palantir είναι το αμερικανικό υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας και η αμερικανική Υπηρεσία Μετανάστευσης και Τελωνείων, στις οποίες η αμερικανική εταιρεία παρείχε έναντι αδράς αμοιβής το ηλεκτρονικό σύστημα συλλογής και επεξεργασίας δεδομένων ICM (Integrated Case Management System), καθώς και την αναλυτική πλατφόρμα FALCON. Τα δύο αυτά εργαλεία χρησιμοποιήθηκαν σε συνεργασία με τις αμερικανικές αρχές καταστολής προκειμένου να συγκεντρώνονται όλα τα προσωπικά δεδομένα, αρχεία, έγγραφα κ.λπ., που αφορούν πρόσωπα η υποθέσεις, σε ένα και μοναδικό ηλεκτρονικό αρχείο, δίνοντας τη δυνατότητα σε κάθε ενδιαφερόμενη κρατική υπηρεσία να έχει πρόσβαση σε μια τεράστια δεξαμενή δεδομένων. Τα ίδια συστήματα χρησιμοποιούνται για την ανάλυση και τη διασύνδεση όλων των διαθέσιμων πληροφοριών γύρω από ένα πρόσωπο ή υπόθεση, δημιουργώντας ατομικά προφίλ με βάση αυτές τις πληροφορίες.

Αντίστοιχη μαζική ανάλυση κι επεξεργασία δεδομένων οδήγησε τις αμερικανικές υπηρεσίες μετανάστευσης, το 2017, στη σύλληψη 400 γονέων αλλά και κηδεμόνων ασυνόδευτων προσφύγων, προκαλώντας μαζικές φυλακίσεις- απελάσεις και βλάπτοντας ανεπανόρθωτα τη διατροφή των ανήλικων παιδιών. Η χρήση των ίδιων συστημάτων από τις κατασταλτικές αρχές οδήγησε επίσης σε πολλαπλές αστυνομικές επιδρομές στο Μισισιπί, τον Αύγουστο του 2019, σε χώρους εργασίας μεταναστών, με αξιοποίηση των πληροφοριών και των δεδομένων εργασιακού προφίλ που επεξεργάστηκε η Palantir, η οποία συνέβαλε στον εντοπισμό τους. Αποτέλεσμα ήταν η σύλληψη περισσότερων των 700 μεταναστών στους χώρους δουλειάς τους και ο βίαιος διαχωρισμός παιδιών από τους γονείς και τους κηδεμόνες τους. Επιπλέον, οι ίδιες επιχειρήσεις οδήγησαν σε παρατεταμένες φυλακίσεις και απελάσεις, πλήττοντας βάναυσα τα δικαιώματα παιδιών και αιτούντων ασύλου/προσφύγων.

Οι υποθέσεις αυτές, εξάλλου, περιλαμβάνονται στην ειδική έκθεση που εξέδωσε η Διεθνής Αμνηστία τον Σεπτέμβριο του 2020 βάζοντας στο στόχαστρο την Palantir για μαζικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και προσωπικών δεδομένων πολιτών σε συνεργασία με τις αμερικανικές αρχές μετανάστευσης, ασύλου και εσωτερικής ασφάλειας.

Χαρακτηριστικό ακόμη είναι το γεγονός ότι η συμβολή της Palantir στο παραπάνω φακέλωμα και τις κατασταλτικές επιχειρήσεις που ακολούθησαν έγινε αντικείμενο κριτικής και από τους ίδιους τους εργαζομένους της, οι οποίοι ζήτησαν από τη διοίκηση να τερματίσει τα συμβόλαια με το υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας και την Υπηρεσία Μετανάστευσης και Τελωνείων.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι, στο ίδιο ακριβώς πλαίσιο σκιαγράφησης ατομικών προφίλ μέσω αναλυτικών συστημάτων, η Palantir -προκαλώντας πάλι πλείστες αντιδράσεις- δημιούργησε έναν αλγόριθμο για το αστυνομικό τμήμα της Νέας Ορλεάνης που «προέβλεπε» ποιοι θα εγκληματούσαν στο μέλλον βάσει του ποινικού τους φακέλου, αναρτήσεων και μηνυμάτων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και προσωπικών δεδομένων (φυλή, κατοικία, ηλικία, αναγνώριση προσώπου κ.λπ.).

Η Palantir θησαυρίζει την περίοδο της Covid-19

Η Palantir ιδρύθηκε το 2003 και πήρε το όνομά της από την περίφημη γυάλινη σφαίρα που επέτρεπε την επικοινωνία ή την παρακολούθηση μακρινών περιοχών της Μέσης Γης. στον “Άρχοντα Των Δαχτυλιδιών” του Τόλκιν. Πρώτος «εξέχων» πελάτης ήταν η CIA, ενώ στο πελατολόγιό της, πλην του υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας, συγκαταλέγονται, μεταξύ άλλων, το FBI, η Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, oι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις και στρατιωτικές υπηρεσίες, ενώ οι γαλλικές μυστικές υπηρεσίες άρχισαν να χρησιμοποιούν λογισμικό της μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι το 2015.

Από την έναρξη της πανδημίας, σύμφωνα με το Bloomberg, η εταιρεία έχει «θησαυρίσει» εκτινάσσοντας τα κέρδη της και συνάπτοντας τουλάχιστον 100 συμφωνίες με κυβερνήσεις, υγειονομικούς οργανισμούς και ιδιωτικές εταιρείες για την παροχή λογισμικού και συστημάτων επεξεργασίας και διαχείρισης των δεδομένων της Covid-19.

Τελευταία μάλιστα μεγάλη συμφωνία η Palantir έκλεισε πριν μερικές βδομάδες με τον αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων και Τροφίμων, με τριετή διάρκεια, έναντι 44 εκατ. δολαρίων, προκειμένου η εταιρεία να βοηθήσει τον οργανισμό στην αξιολόγηση των φαρμάκων για την Covid-19.

Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η πρόβλεψη εσόδων για το 2020 να αγγίζει αύξηση της τάξεως του 44%, ενώ η μετοχή της στα τέλη Νοεμβρίου χτύπησε ρεκόρ αύξησης διπλασιάζοντας την τιμή της (52%) και προσθέτοντας 17 δισ. στην αγοραστική αξία της εταιρείας!

Σύμφωνα πάντως με κυβερνητικές διαρροές, η Ελλάδα, όπως και άλλες 11 χώρες, χρησιμοποιούν δωρεάν την τεχνολογία της εταιρείας για τη διαχείριση της πανδημίας…

Το παράδειγμα της Μ. Βρετανίας και ο μύθος για αφιλοκερδή παροχή υπηρεσιών

Το παράδειγμα ωστόσο της Μεγάλης Βρετανίας διαψεύδει περίτρανα τα περί αφιλοκερδούς παροχής υπηρεσιών από την Palantir. “Όπως και στην Ελλάδα, στη Μ. Βρετανία ξέσπασε σάλος από τη -μυστική και εκεί- συμφωνία Τζόνσον με την Palantir για την επεξεργασία των δεδομένων της Covid-19. Μετά τις σφοδρές αντιδράσεις, όμως, και πολλαπλά αιτήματα κατάθεσης εγγράφων στο αγγλικό ΕΣΥ (NHS), το τελευταίο αναγκάστηκε να δώσει στη δημοσιότητα την αντίστοιχη σύμβαση με την Palantir. Το αρχικό αντίτιμο της συμφωνίας δεν ξεπερνούσε τη 1 λίρα, ωστόσο λίγο αργότερα έγινε γνωστό πως η Palantir ζήτησε 1 εκατ. λίρες για να επεκτείνει τη σύμβαση για άλλους τέσσερις μήνες. Εντέλει, σύμφωνα με τα βρετανικά δημοσιεύματα, η κυβέρνηση υπέγραψε στις 11 Δεκεμβρίου νέα, διετή αυτή τη φορά, σύμβαση με την Palantir, προκειμένου η τελευταία να επεξεργαστεί όλα τα δεδομένα υγείας του αγγλικού συστήματος! Η αμοιβή της Palantir για τις υπηρεσίες της εκτοξεύθηκε στις 23 εκατ. λίρες, μετατρέποντας την εταιρεία, παράλληλα, σε κλειδοκράτορα εκατομμυρίων προσωπικών δεδομένων ασθενών.

Όπως αποτυπώνεται ξεκάθαρα στο βρετανικό παράδειγμα, οι αρχικές δωρεάν υπηρεσίες της Palantir δεν συνιστούν παρά τη γέφυρα προς έναν πακτωλό κρατικών χρημάτων και έναν ασφυκτικό εναγκαλισμό με κυβερνήσεις μέσω της διαχείρισης δεδομένων των πολιτών τους.

Ευρωβουλευτές ΣΥΡΙΖΑ σε Κομισιόν: Πώς εφαρμόστηκε η ευρωπαϊκή νομοθεσία για τα προσωπικά δεδομένα στη συμφωνία Palantir – ελληνικής κυβέρνησης;

Μετά την ερώτηση, στη Βουλή, 63 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ και τις κοινοβουλευτικές ερωτήσεις του ΚΙΝ.ΑΛΛ. και του ΜέΡΑ25 για την υπόθεση Palantir, μείζον θέμα διαφάνειας για τη δυνητική εν κρυπτώ διάθεση ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων των Ελλήνων πολιτών στην αμερικανική εταιρεία θέτουν οι ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία με ερώτησή τους προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Όπως τονίζουν, «η συνεργασία, σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα, φέρεται να ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2020, μέσω της αξιοποίησης σχετικού λογισμικού της εταιρείας, χωρίς ποτέ η ελληνική κυβέρνηση να έχει γνωστοποιήσει οποιαδήποτε πληροφορία».

Η αμερικανική εταιρεία δραστηριοποιείται στην παροχή εργαλείων επεξεργασίας και εξόρυξης δεδομένων σε εταιρείες και κυβερνήσεις, ενώ «πολλές συνεργασίες της έχουν προκαλέσει πληθώρα αντιδράσεων για παραβίαση προσωπικών δεδομένων, όπως η σύνδεση με την εταιρεία Cambridge Analytica, που απέκτησε πρόσβαση σε προσωπικές πληροφορίες εκατομμυρίων χρηστών του Facebook. Θόρυβο προκάλεσε και η συνεργασία με την προεδρία Τραμπ για τον εντοπισμό παράνομων μεταναστών που οδηγήθηκαν σε απέλαση, καθώς και η πρόσφατη αδημοσίευτη σύμβαση με το NHS, για την οποία προέκυψε η συλλογή τεράστιου όγκου ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων», σημειώνουν.

Οι ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Δ. Παπαδημούλης, Κ. Αρβανίτης, Αλ. Γεωργούλης, Π. Κόκκαλης, Στ. Κούλογλου, Έλ. Κουντουρά ρωτούν την Κομισιόν πώς αξιολογεί την έλλειψη οποιασδήποτε ενημέρωσης για την ανωτέρω συνεργασία, που εγείρει σοβαρά ερωτήματα για πιθανή πρόσβαση σε ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα των Ελλήνων πολιτών, και εάν έχουν ληφθεί ανάλογα μέτρα σε άλλα κράτη – μέλη, καθώς επίσης με ποιον τρόπο εξασφαλίστηκε ο σεβασμός της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την προστασία προσωπικών δεδομένων αλλά και της αρχής της διαφάνειας.

Ρωτούν, τέλος, τί μέτρα σκοπεύει να λάβει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αποτελεσματική προστασία των προσωπικών δεδομένων των πολιτών κατά τη χρήση λογισμικών και άλλων μεθόδων για την αντιμετώπιση της πανδημίας από τα κράτη – μέλη.