ΤΑ ΜΠΛΟΚΙΑ

Ειδήσεις και αναλύσεις από τη Λέσβο και την Ελλάδα με αριστερή ματιά!

Απόψεις Δεύτερο Θέμα

Οι νεκροί ως πληροφορία

 

Σε μεγάλο βαθμό, η διαχείριση της πανδημίας ταυτίστηκε με τη διαχείριση της πληροφορίας. Ο εγκλεισμός, η απαγόρευση του κοινωνικού χώρου, η παύση ακόμα και του εργασιακού χώρου σε πολλές περιπτώσεις περιόρισε ταυτόχρονα και την ανταλλαγή πληροφοριών, το σχολιασμό και τον καθημερινό διάλογο. Η λειτουργία των μέσων ενημέρωσης και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης πολλαπλασιάστηκε. Ο έλεγχός τους αποτέλεσε την μόνη ουσιαστική μέριμνα της κυβέρνησης. Και αν η κυριαρχία της είναι απόλυτη στην πρώτη περίπτωση, η προσπάθεια λογοκρισίας και περιορισμού στη δεύτερη δεν είναι αμελητέα. Και εδώ δεν μιλούμε μόνο για τα πεσμένα προφίλ του facebook ή τις αποκλεισμένες αναρτήσεις. Μιλάμε περισσότερο για την ικανότητα διαμόρφωσης της ατζέντας. Ένα θέμα, μια δήλωση, ένα περιστατικό προκύπτει και συχνά μονοπωλεί τις διαδικτυακές συζητήσεις. Και ενώ πολύ συχνά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καταφέρνουν να παράγουν νίκες απέναντι στην κυβέρνηση, ταυτόχρονα –και ακριβώς επειδή η φύση τους δεν είναι η ενημέρωση- συμβάλουν σε έναν αποπροσανατολισμό από την ουσία των πραγμάτων. Μια δήλωση του Μπογδάνου, μια ατάκα του Άδωνι Γεωργιάδη, η μια νέα γκάφα του πρωθυπουργού μπορεί να μείνουν στη διαδικτυακή επιφάνεια για μέρες. Ενώ ταυτόχρονα τα ουσιαστικά περνούν σε δεύτερη μοίρα.

Οι μετατοπίσεις αυτές της εστίασης στα μέσα δικτύωσης δεν είναι συνειδητές από την μεριά των χρηστών. Ταυτόχρονα βέβαια δεν είναι και απολύτως ανεξάρτητες από τους όρους με τους οποίους παίζουν το παιχνίδι τα κυβερνητικά μέσα ενημέρωσης. Επηρεάζονται από αυτές ενώ σπάνια της επηρεάζουν. Το πιο χαρακτηριστικό και πιο επίπονο παράδειγμα είναι αυτό της διαχείρισης του αριθμού των νεκρών. Εδώ και αρκετό καιρό η είδηση έχει κατρακυλήσει στα δελτία των ειδήσεων. Οι διασωληνώσεις και οι θάνατοι γίνονται πέμπτη είδηση ενώ τις πρώτες θέσεις καταλαμβάνουν η εστίαση, ο τουρισμός κτλ. Ο μόνος λόγος που μπορεί να φέρνει πιο ψηλά την είδηση των θανάτων είναι όταν αυτός μπορεί να συνδεθεί με κάποια πορεία ή με την «ανευθυνότητα της νεολαίας» και άλλα τέτοια.

Στην πραγματικότητα ο θάνατος έχει κανονικοποιθεί στα μέσα ενημέρωσης. Δεν έχει ενδιαφέρον και δεν έχει φωτογένεια. Οι νεκροί υποβιβάζονται σε πληροφορία και από κεντρική πληροφορία σε κάτι δευτερεύουσας σημασίας. Σε έναν κοινό τόπο που δεν αλλάζει. Και οι κοινοί τόποι δεν έχουν ευθύνες. Και οι κοινοί τόποι δεν απαιτούν άμεσα μέτρα. Είναι απλώς μια καθημερινότητα. Η μη κανονικότητα είναι τα κλειστά μαγαζιά, ο περιορισμός του τουρισμού, οι κλειστές εκκλησίες. Αφού λοιπόν οι θάνατοι κανονικοποιήθηκαν δεν υπάρχει λόγος να μην περάσουμε στην άρση αυτής της μη κανονικότητας. Ακόμα και αν οι αριθμοί είναι συντριπτικοί σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες. Η πληροφορία μπορεί να αποκαλύπτει κάτι τέτοιο, αλλά αυτό που λέει στην πραγματικότητα (λόγω της θέσης της και της σημασίας της) είναι πως δεν έχει και τόση σημασία. Σημασία έχει η επιστροφή στην οικονομική δραστηριότητα με τους όρους που θέτει η κυβέρνηση.

Από την αρχή της πανδημίας έχουμε βρεθεί εντός ενός πολιτικού εργαστηρίου θανατοπολιτικής. Είναι ο θάνατος αυτός που θα δικαιολογήσει τον περιορισμό και είναι η διαχείριση του θανάτου αυτή που θα ορίσει την άρση του περιορισμού. Οι νεκροί έχουν μετατραπεί σε μια πληροφορία προς χρήση. Κυνικά, καθημερινά και αποτελεσματικά. Αποτελούν το επιχείρημα επιβολής των μέτρων που κάθε φορά θα κριθούν επιθυμητά.

Είναι χρέος μας οι νεκροί να παραμείνουν στην επιφάνεια. Ως πρώτη είδηση, ως η είδηση αυτή που μέσα από την οποία όλες οι άλλες θα φιλτράρονται και θα γίνονται κατανοητές στις πραγματικές τους διαστάσεις. Η αντιστροφή της θανατοπολιτικής είναι η διατύπωση του θανάτου στις πραγματικές του διαστάσεις. Κυρίως, όπως τώρα, όταν οι διαστάσεις αυτές είναι συντριπτικές.